Bibliogr. s. 163-167

Przedmiotem artykułu jest weryfikacja istniejących modeli psycholingwistycznych opisujących przetwarzanie wyrazów morfologicznie złożonych w mentalnym leksykonie. Wszystkie te modele koncentrują się na pytaniu, czy wyrazy morfologicznie złożone są dekomponowane na bieżąco podczas przetwarzania języka, czy są one przechowywane jako nierozłączna całość. Aby odpowiedzieć na to pytanie, zaplanowaliśmy eksperyment z wykorzystaniem torowania semantycznego i decyzji leksykalnej, dla dwóch typów polskich wyrazów złożonych: (i) transparentnych znaczeniowo (przewidywalnych, np. bajkopisarz) i (ii) nietransparentnych znaczeniowo (nieprzewidywalnych, np. żółtodziób), gdzie jednostkami prymującymi były wyrazy semantycznie związane z ośrodkami tych wyrazów złożonych (np. autor i buzia). Otrzymane wyniki zostały skonfrontowane z podobnymi badaniami, które skupiały się na przetwarzaniu wyrazów złożonych w innych językach. Niniejsze badanie dostarcza nowych danych z języka polskiego i demonstruje, że transparentne wyrazy złożone wywoływały istotnie krótsze czasy reakcji, niż nietransparentne wyrazy złożone. Wyniki te można zinterpretować jako dowód na to, że transparentne wyrazy złożone są dekomponowane i możliwy jest dostęp do lemm ich części składowych, a nietransparentne wyrazy złożone nie są dekomponowane, a lemmy ich komponentów są niedostępne.

The main goal of the reported study is to test the cross-linguistic validity of the existing psycholinguistic models of morphological processing by contributing the results of a masked priming lexical decision experiment on the processing of Polish semantically transparent and opaque compounds. All these models are concerned with the question of whether morphologically complex words are decomposed during online processing or whether they are stored as chunks in the mental lexicon. We contribute new data from Polish showing that reaction times to target words semantically related to the heads of transparent compounds were significantly faster than to target words semantically related to the heads of opaque compounds in Polish. This may be interpreted as evidence in favour of the view that semantically transparent compound words are decomposed and we access the lemmas of their constituent elements whereas semantically opaque compounds are not decomposed and there is no access to their constituent lemmas.