National and state factors in man's moral development and the problem of patriotism : reflections based on the pedagogical thought of friar Jacek Woroniecki (1878-1949) : contemporary contexts

Bibliogr. s. 129-130

Celem artykułu jest odczytanie koncepcji narodu i państwa Jacka Woronieckiego we współczesnych kontekstach globalizacji i integracji kulturowej, by w ten sposób uzyskać klucz do ponownego definiowania patriotyzmu. Artykuł został podzielony na trzy części. W pierwszej stawia się pytanie o znaczenie społeczności narodowej i państwowej w ludzkim życiu. W drugiej omawia się kwestię tradycji narodowej, czynnika postrzeganego we współczesnych dyskursach na temat patriotyzmu jako kontrowersyjny. W trzeciej przedstawia się ontologię narodu i państwa sformułowaną przez Woronieckiego. Podjęcie tych ważnych tematów daje sposobność do upowszechniania myśli polskiego pedagoga. W oparciu o przeprowadzone analizy uzasadnia się, że koncepcja współczesnego patriotyzmu powinna nie tylko uwzględniać czynnik kulturowy, ale i nie przeciwstawiać go legislacyjnemu. Dowodzi się, że oba typy społeczności, naród i państwo kształtują tożsamość osobową człowieka i jego działania społeczne. Mianowicie naród i państwo posługują się innymi, ale komplementarnymi środkami w wychowywaniu jednostki: podczas gdy naród przez obyczaje wpływa na kształtowanie charakteru członków społeczności, państwo troszczy się o prawa. Dzięki wyjaśnieniu ontycznych uwarunkowań obu formacji społecznych odsłania się fundamentalna zasada ich istnienia, tzn. moralne wychowanie jednostki. Ta zasada ma uniwersalne znaczenie i może być cenna w redefiniowaniu patriotyzmu adekwatnie do potrzeb współczesnej kultury.

The aim of the article is to interpret Jacek Woroniecki's concept of "nation" and "state" in the contemporary contexts of globalisation and cultural integration with a view to re-defining patriotism. The article consists of three parts. Part 1 poses the question about the importance of a nation and a state for man's life. Part 2 discusses the issue of national tradition seen as a controversial factor of modern patriotism. Part 3 presents Woroniecki's ontology of the nation and the state. Raising these important topics provides the author with an opportunity to popularise the thoughts of the Polish educator. Following the analysis, the article demonstrates that the concept of contemporary patriotism should not only take into account the cultural factor, but also that it should not juxtapose it with the legislative one. It argues that both types of communities, i.e. the nation and the state, affect the development of man's personal identity and social activities. To be more specific, the nation and the state use diff erent, albeit complementary, means in educating the individual: while the nation exerts infl uence on the character of the members of the community through customs, the state cares about laws. By clarifying the ontic determinants of both social formations, the article reveals the fundamental principle of their existence, i.e. moral education of the individual. This principle is of universal signifi cance and it can be helpful in re-defining patriotism in a way suitable to the needs of contemporary culture.