Ojciec klasycznej ekonomii, Adam Smith, znany jest z metafory niewidzialnej ręki. Bywa to powodem utożsamiania go ze radykalnymi zwolennikami wolnego rynku i państwa nocnego stróża. Analiza jego poglądów na funkcje opodatkowania może pomóc zweryfikować stopień, w jakim był on oddany "niewidzialnej ręce rynku". Opodatkowanie ma trzy główne funkcje: fiskalną, regulacyjną i stymulującą. Radykalni liberałowie ekonomiczni i zwolennicy państwa minimalnego zgadzają się wyłącznie na funkcję fiskalną. Adam Smith wierzył, że podatki inne daniny publiczne powinny być wykorzystywane do redystrybucji dochodu. Można do dostrzec w jego analizie opłat drogowych oraz podatku od dochodów z najmu. Opowiadał się także za regulacyjną funkcją podatków. Co więcej, proponował wykorzystanie opodatkowania do promowania szczególnych form dzierżawy ziemi, uznawanych przez niego za bardziej korzystne dla społeczeństwa od innych. Proponował także ulgi podatkowe na badania i rozwój. Należy zatem uznać, że popierał także stymulacyjną funkcję opodatkowania. Podsumowując, Adam Smith jest jednym z najbardziej wpływowych ekonomistów liberalnych, ale daleko mu od bycia neoliberałem czy libertarianinem. Wierzy on, że państwo powinno czasami interweniować w gospodarce, a podatki są właściwym narzędziem do tego celu.
abstract in English:
The father of classical economics, Adam Smith is known for the metaphor of the invisible hand. It evokes associations between him and radical supporters of free market and the night-watchman state. The analysis of his views on the functions of taxation can help one verify how much he is committed to "the invisible hand of the market". Taxation has three main functions: fiscal, regulatory and stimulating. Radical economic liberals and supporters of the minimal state allow merely the fiscal function. Adam Smith believes that taxes and other public levies should be used for income redistribution. It can be seen in his analysis of taxes on house-rent and toll road charges. Therefore, he supports the regulative function of taxation. What is more, he proposes using taxes to promote particular forms of land-lease contracts, which are more beneficial to society than others. He also suggests tax reductions for research and development. Consequently, he also supports the stimulating function of taxation. In conclusion, Adam Smith is one of the most prominent liberal economists, but he is far from being neoliberal or libertarian. He believes that the state should occasionally intervene in the economy and that taxes are proper tools for such interventions.
keywords in Polish:
Adam Smith, opodatkowanie, niewidzialna ręka rynku
keywords in English:
Adam Smith, taxation, the invisible hand of the market
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowa