Between law and politics : the position of constitutional courts in Poland and Hungary

Pokłosie ogólnopolskiego seminarium naukowego "Prawo medyczne w świetle prawa konstytucyjnego", które odbyło się 10-11 grudnia 2016 roku w Szczyrku.

Z racji swojej newralgicznej pozycji ustrojowej oraz nieuchronnych powiązań z polityką państwa, sądownictwo konstytucyjne stało się bardzo wrażliwym elementem ładu konstytucyjnego w zachodniej kulturze prawnej. Jednocześnie specyficzna funkcja najwyższego "sądu nad prawem" pozostaje źródłem licznych kontrowersji co do właściwej roli sądów konstytucyjnych we współczesnym państwie prawa. Na tym tle zaprezentowana została ewolucja ustrojowa sądownictwa konstytucyjnego w Polsce i na Węgrzech - w dwóch krajach Europy Środkowo-Wschodniej o podobnej historii najnowszej i wyjściowej sytuacji politycznej. Wiele podobieństw wykazuje przebieg obecnego kryzysu konstytucyjnego w Polsce w zestawieniu z działaniami partii Fidesz po zdobyciu przez nią w 2010 roku większości mandatów w węgierskim Zgromadzeniu Krajowym, podobnie są też formułowane zarzuty wobec idei sądownictwa konstytucyjnego. Analiza poszczególnych instytucji w kontekście przemian politycznych w obu krajach pozwala określić dalsze tendencje w kształtowaniu pozycji ustrojowej polskiego Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Konstytucyjnego Węgier.

Because of its crucial position in the state structures and inevitable connections with domestic policy, constitutional judiciary has become a sensitive part of constitutional systems in western legal culture. At the same time, the specific function of "final arbiter of the law" is the source of many controversies about an apropriate role of constitutional courts in a modern state of law. The evolution of constitutional judiciary in Poland and Hungary, two countries with similar recent history and initial political situation, has been presented against this background. The course of recent constitutional crisis in Poland appears to be similar to the actions of "Fidesz" party taken after collecting majority in The Hungarian National Assembly in 2010, analogous are allegations concerning the idea of constitutional judiciary as well. The analysis of legal institutions in the context of recent political changes in both countries allows us to specify further tendencies in shaping the constitutional position of The Constitutional Tribunal in Poland and The Constitutional Court of Hungary.