The significance of the patient's consent to treatment in terms of constitutional and penal adjustments

Pokłosie ogólnopolskiego seminarium naukowego "Prawo medyczne w świetle prawa konstytucyjnego", które odbyło się 10-11 grudnia 2016 roku w Szczyrku.

Zgoda pacjenta na leczenie jest przedmiotem wielu regulacji prawnych, niekoniecznie spójnych ze sobą. Artykuł koncentruje się na tych zawartych głównie w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta odnoszących się do problematyki zgody, jej charakteru prawnego oraz wymogów powodujących jej pełną skuteczność prawną. W kontekście konstytucyjnym istotne jest przedstawienie ewolucji podstawowych wartości konstytucyjnych i wyprowadzenia z nich ważnego w omawianym temacie prawa do samostanowienia. Warto zastanowić się jaki, ze względu na specyfikę prawa medycznego, prawo to ma przybrać kształt. Pomocne będzie zilustrowanie dwóch, przeciwne spojrzenia na charakter relacji pacjent - lekarz rozwijanych w doktrynie - model paternalistyczny oraz autonomiczny, by wreszcie doprowadzić do pewnego kompromisu, który najpełniej odpowiada wymogom rzeczywistości medycznej pozwalając rozłożyć odpowiedzialność za leczenie na obie strony we względnie równym stopniu i będzie to model partnerski. Kolejnym omawianym aspektem będą regulacje chroniące pacjenta przed bezprawną ingerencją w prawo do samostanowienia, zawarte w art. 192 Kodeksu Karnego. Zostanie przeprowadzona analiza niezwykle nieostrych i nieprecyzyjnych znamion typu czynu zabronionego, co może prowadzić do faktycznych problemów w jego zastosowaniu.

In this article the author's attention is focused firstly on constitutional aspects of patient's consent to treatment. The evolution of primitive constitutional values and the most important in this subject - the right to decide about yourself. The question here will be - how to implement this precious right to the specificity of medical law. Making an analysis will be helpful of two contrary views on the essence of the relation between the patient and the doctor which has been developed in medical and constitutional doctrine - paternalistic and autonomic models. Afterwards, it leads us to some compromise which is based on partnership that fully responds to the contemporary medical requirements and allows to put the responsibility for treatment on both sides. Furthermore, the author turns the attention on penal regulations to protect the patient from the unlawful intervention in the right to self-determination, contained in article 192 of the Penal Code. There will be done an analysis of extremely blurred criteria of prohibited act which may lead to the real problems in enforcement. This article is supplemented by the regulations of the medical law regulating patient's consent to treatment contained in Medical Profession Act and Patients' Rights and the Patient Ombudsman Act.