Child's life versus the right to self-determination : a few remarks about the relationship of abortion and constitutional law

Pokłosie ogólnopolskiego seminarium naukowego "Prawo medyczne w świetle prawa konstytucyjnego", które odbyło się 10-11 grudnia 2016 roku w Szczyrku.

Ostatnimi czasy problem aborcji w Polsce był szeroko dyskutowany, wywołując przy tym dużo emocji i fale protestów. Zagadnienie to jest jednym z najtrudniejszych nie tylko z punktu widzenia prawnego, ale również etycznego. Prezentowane są stanowiska od pełnego zakazu aborcji, ze względu na nienaruszalność życia ludzkiego, przez uznające prawo kobiety do przerwania ciąży w pewnych, zmuszających ją do tego przypadkach, do umożliwienia aborcji z jakichkolwiek względów do pewnego momentu ciąży. W Polsce prawna ochrona życia obowiązuje od 1993 r., a wprowadziła ją ustawa o planowaniu rodziny. Niemniej jednak sporne jest, czy zapewniona przez nią ochrona jest wystarczająca. Z jednej strony prawo polskie pozwala kobietom dokonywać aborcji w przypadku zagrożenia ich życia i zdrowia, poważnego uszkodzenia płodu oraz gdy chcą usunąć ciążę z gwałtu. Jednak wyrok ETPCz w sprawie Alicji Tysiąc wskazuje na to, że polski porządek prawny niekoniecznie musi spełniać odpowiednie standardy dostępności aborcji. Z drugiej strony jednak, nie można zapominać o tym, że powinien on również zapewniać ochronę życia ludzkiego od poczęcia, a więc konieczne jest ważenie wartości zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Dokonanie testu proporcjonalności prowadzi do wniosku, że niedopuszczalna jest liberalizacja prawa aborcyjnego, jednak licząc się ze zdrowiem i prawem do prywatności kobiet, w krańcowych przypadkach należy dopuścić aborcję.

During last months abortion problem was widely discussed in Poland, causing many emotions and waves of protests. This issue is one of the hardest not only from the legal, but also ethic perspective. Presented views begin from opting for full forbidding an abortion because of the inviolability of human life, through those recognizing woman's right to termination of pregnancy in some, extraordinary cases, to the allowance of pregnancy termination in any case if it didn't last too long already. In Poland, protection of human life began in 1993 and was introduced by the bill on planning the family. However it is unclear if protection granted by the statute is enough. On the one side Polish law enables women to abort a pregnancy in cases when their lives are in danger, when the fetus is severely damaged or when it was a result of rape. However, the ECHR's judgment in the case of Alicja Tysiąc points out that Polish legal system not necessarily fulfills the standards of abortion's availability. On the other hand one shouldn't forget that the law should also provide the protection of human life so it is inevitable to skip the waging of values on the basis of article 31 pas. 3 of Polish Constitution. Applying the test of proportionality leads to the conclusion that liberalization of abortion law is impossible in current law structure, but taking the health and privacy of women under consideration, abortion should be possible in extreme conditions.