New light on the psalter : a rediscovered manuscript of the "Żołtarz" and its consequences

2022
journal article
article
dc.abstract.enThe objective of this paper is to bring to light an important early 16th-century Polish rendition of the Psalter, "Żołtarz Dawidów", translated by Walenty Wróbel and prepared for print by Andrzej Glaber. We argue that in spite of its unique position in the line of Psalter translations into Polish, the "Żołtarz" has not received a comprehensive and exhaustive treatment. While some detailed issues have been diligently addressed by individual scholars, research on the "Żołtarz" has generally been overshadowed by Brückner’s (1902) pioneering study, to the extent that one of its two surviving manuscript copies has not received official recognition in the scholarly literature. In particular, alongside the Kórnik manuscript (from 1528) described by Brückner, there exists another 16th-century exemplar (1536), which has been in the possession of the Jagiellonian Library since 1928. Its rediscovery by the authors of the present paper has two important consequences. First of all, the Jagiellonian "Żołtarz" should become an object of study in its own right. Secondly, its existence requires a re-assessment of the current state of knowledge on the "Żołtarz" in the light of the data it contains.pl
dc.abstract.plPrzedmiotem zainteresowania autorek jest jeden z najważniejszych polskich przekładów psałterza - "Żołtarz Dawidów" Walentego Wróbla (ok. 1528), znany dzięki Andrzejowi Glaberowi, który doprowadził do jego wydania w 1539 roku. Autorki referują literaturę przedmiotu dotyczącą istoty przekładu Wróbla (przekład, parafraza, traktat teologiczny), roli Glabera (wydawca, redaktor, autor opracowania) w wydaniu tekstu, różnic językowych i stylistycznych pomiędzy tekstami, zwracając szczególną uwagę na rolę, jaką odegrał w postrzeganiu "Żołtarza" Aleksander Brückner, który w 1902 roku jako pierwszy zbadał relację pomiędzy rękopisem a pierwodrukiem. Okazuje się, że wielu badaczy utożsamia wydanie Glabera z dziełem Wróbla, co jest niewłaściwe, czego dowodzi analiza porównawcza manuskryptu i pierwodruku. Ponowienie i pogłębienie badań nad "Żołtarzem" wydaje się konieczne, zwłaszcza, że istnieje drugi - nieopisany dotychczas w literaturze - jagielloński odpis rękopisu Wróbla. Ten, jak pokazują autorki, należy zbadać w relacji do znanego już rękopisu kórnickiego, a obydwa rękopisy w relacji do pierwodruku Glabera, by w ten sposób określić stopień pokrewieństwa druku i manuskryptów oraz ujawnić faktyczny wkład Glabera w ukształtowanie "Żołtarza".pl
dc.contributor.authorCharzyńska-Wójcik, Magdalenapl
dc.contributor.authorKlimek-Grądzka, Jolantapl
dc.date.accessioned2023-07-19T10:10:16Z
dc.date.available2023-07-19T10:10:16Z
dc.date.issued2022pl
dc.date.openaccess0
dc.description.accesstimew momencie opublikowania
dc.description.additionalBibliogr. s. 112-114pl
dc.description.number3pl
dc.description.physical93-114pl
dc.description.versionostateczna wersja wydawcy
dc.description.volume17pl
dc.identifier.doi10.4467/23005920SPL.22.005.16731pl
dc.identifier.eissn2300-5920pl
dc.identifier.issn1732-8160pl
dc.identifier.urihttps://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/316904
dc.languageengpl
dc.language.containerengpl
dc.rightsUdzielam licencji. Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa*
dc.rights.licenceCC-BY
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl*
dc.share.typeotwarte czasopismo
dc.subject.enhistory of the Polish languagepl
dc.subject.enPolish Biblical stylepl
dc.subject.enPsalterpl
dc.subject.entranslationpl
dc.subject.enWalenty Wróbelpl
dc.subject.enAndrzej Glaberpl
dc.subject.plhistoria języka polskiegopl
dc.subject.plpolski styl biblijnypl
dc.subject.plpsałterzpl
dc.subject.plprzekładpl
dc.subject.plWalenty Wróbelpl
dc.subject.plAndrzej Glaberpl
dc.subtypeArticlepl
dc.titleNew light on the psalter : a rediscovered manuscript of the "Żołtarz" and its consequencespl
dc.title.journalStudies in Polish Linguisticspl
dc.typeJournalArticlepl
dspace.entity.typePublication
dc.abstract.enpl
The objective of this paper is to bring to light an important early 16th-century Polish rendition of the Psalter, "Żołtarz Dawidów", translated by Walenty Wróbel and prepared for print by Andrzej Glaber. We argue that in spite of its unique position in the line of Psalter translations into Polish, the "Żołtarz" has not received a comprehensive and exhaustive treatment. While some detailed issues have been diligently addressed by individual scholars, research on the "Żołtarz" has generally been overshadowed by Brückner’s (1902) pioneering study, to the extent that one of its two surviving manuscript copies has not received official recognition in the scholarly literature. In particular, alongside the Kórnik manuscript (from 1528) described by Brückner, there exists another 16th-century exemplar (1536), which has been in the possession of the Jagiellonian Library since 1928. Its rediscovery by the authors of the present paper has two important consequences. First of all, the Jagiellonian "Żołtarz" should become an object of study in its own right. Secondly, its existence requires a re-assessment of the current state of knowledge on the "Żołtarz" in the light of the data it contains.
dc.abstract.plpl
Przedmiotem zainteresowania autorek jest jeden z najważniejszych polskich przekładów psałterza - "Żołtarz Dawidów" Walentego Wróbla (ok. 1528), znany dzięki Andrzejowi Glaberowi, który doprowadził do jego wydania w 1539 roku. Autorki referują literaturę przedmiotu dotyczącą istoty przekładu Wróbla (przekład, parafraza, traktat teologiczny), roli Glabera (wydawca, redaktor, autor opracowania) w wydaniu tekstu, różnic językowych i stylistycznych pomiędzy tekstami, zwracając szczególną uwagę na rolę, jaką odegrał w postrzeganiu "Żołtarza" Aleksander Brückner, który w 1902 roku jako pierwszy zbadał relację pomiędzy rękopisem a pierwodrukiem. Okazuje się, że wielu badaczy utożsamia wydanie Glabera z dziełem Wróbla, co jest niewłaściwe, czego dowodzi analiza porównawcza manuskryptu i pierwodruku. Ponowienie i pogłębienie badań nad "Żołtarzem" wydaje się konieczne, zwłaszcza, że istnieje drugi - nieopisany dotychczas w literaturze - jagielloński odpis rękopisu Wróbla. Ten, jak pokazują autorki, należy zbadać w relacji do znanego już rękopisu kórnickiego, a obydwa rękopisy w relacji do pierwodruku Glabera, by w ten sposób określić stopień pokrewieństwa druku i manuskryptów oraz ujawnić faktyczny wkład Glabera w ukształtowanie "Żołtarza".
dc.contributor.authorpl
Charzyńska-Wójcik, Magdalena
dc.contributor.authorpl
Klimek-Grądzka, Jolanta
dc.date.accessioned
2023-07-19T10:10:16Z
dc.date.available
2023-07-19T10:10:16Z
dc.date.issuedpl
2022
dc.date.openaccess
0
dc.description.accesstime
w momencie opublikowania
dc.description.additionalpl
Bibliogr. s. 112-114
dc.description.numberpl
3
dc.description.physicalpl
93-114
dc.description.version
ostateczna wersja wydawcy
dc.description.volumepl
17
dc.identifier.doipl
10.4467/23005920SPL.22.005.16731
dc.identifier.eissnpl
2300-5920
dc.identifier.issnpl
1732-8160
dc.identifier.uri
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/316904
dc.languagepl
eng
dc.language.containerpl
eng
dc.rights*
Udzielam licencji. Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa
dc.rights.licence
CC-BY
dc.rights.uri*
http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl
dc.share.type
otwarte czasopismo
dc.subject.enpl
history of the Polish language
dc.subject.enpl
Polish Biblical style
dc.subject.enpl
Psalter
dc.subject.enpl
translation
dc.subject.enpl
Walenty Wróbel
dc.subject.enpl
Andrzej Glaber
dc.subject.plpl
historia języka polskiego
dc.subject.plpl
polski styl biblijny
dc.subject.plpl
psałterz
dc.subject.plpl
przekład
dc.subject.plpl
Walenty Wróbel
dc.subject.plpl
Andrzej Glaber
dc.subtypepl
Article
dc.titlepl
New light on the psalter : a rediscovered manuscript of the "Żołtarz" and its consequences
dc.title.journalpl
Studies in Polish Linguistics
dc.typepl
JournalArticle
dspace.entity.type
Publication
Affiliations

* The migration of download and view statistics prior to the date of April 8, 2024 is in progress.

Views
2
Views per month
Views per city
San Jose
1
Downloads
charzynska-wojcik_klimek-gradzka_new_light_on_the_psalter_a_rediscovered_2022.pdf
10