Między możliwością wyboru a świadomością dramatu : konstruowanie przestrzeni doświadczeń biograficznych w kontekście dynamiki wykluczenia społecznego

Bibliogr. s. 317

Celem jest próba zrozumienia funkcjonowania kobiety w rolach, dynamiki epifanii i podejmowanych działań w ramach ograniczeń, na jakie natrafia w perspektywie temporalnej, przybliżenia fenomenu biograficznego konstruowania tożsamości, w szczególności kategorii podmiotu obarczonego wykluczeniem. To próba opisu i zrozumienia sytuacji życiowych ujawniających granice widzialności rzeczywistej, próba prowokująca do pytań: Jak konstytuuje się podmiot i jakie znaczenia nadaje przejawom codzienności? W jaki sposób sporządza swój świat? W jaki sposób trajektoria określa granice jego doświadczenia? Artykuł stanowi refleksję nad przeprowadzonymi przeze mnie badaniami biograficznymi, których usytuowanie w orientacji interpretatywnej stwarza możliwość poznania perspektywy uczestnika. Rekonstrukcja procesu trajektorii doświadczeń ujawnia trzy fazy: pogranicza, pomiędzy, poza. Indywidualne doświadczenie życiowe stanowi element wiedzy biograficznej podmiotu, jego myślenia biograficznego, i inicjuje refleksyjność jednostki, wskazującą na istotę sił ludzkich w kształtowaniu się jej doświadczeń biograficznych. Retrospektywne definiowanie sytuacji życiowej w trzech przenikających się przestrzeniach zmierza do przejęcia kontroli nad dynamiką trajektorii - pozorna aktywność sprawcza jest postawą kinematyczną - walka o przetrwanie jest postawą statyczną - nieegalitarna optyka to upominanie się o normatywność funkcjonowania podmiotu.

The aim of this study is an attempt to understand the functioning of women in roles, the dynamics of epiphanies and the actions taken within the limits of the temporal perspective, and to approximate the phenomenon of biographical identity construction, peculiarly the category of excluded. It is also an attempt at depiction and understanding of life situations, revealing the boundaries of real visibility, provoking the questions: How does a person construct himself and what meanings does the person give to expressions of everyday life? How does a person make his world? How does the trajectory determine the boundaries of a person's experiences? The article is the reflection on a biographic study I conducted, whose location in interpretive orientation creates the opportunity to learn the perspective of the participant. Reconstruction of the trajectory of the experiences process reveals three phases: on the edge, in between and outside. Individual life experience is an element of the person's biographical knowledge, his biographical thinking and initiates the individual’s reflectiveness, indicating the essence of human forces in shaping his biographical experiences. Retrospective defining of the life situation in three interweaving aspects leads to taking control over a trajectory's dynamics - apparent causative activity, kinematic attitude - the struggle for survival, and static attitude - nonegalitarian optics, demanding for normativity of a person's functioning. peculiarly the category of excluded entity.