Dziecko i rodzina jako proletariusze ideologii edukacyjnej bolszewickiego marksizmu w krytycznej refleksji polskich humanistów lat 1917-1939

Bibliogr. s. 36-37

Ideologia edukacyjna, jaką była bolszewicka wersja marksizmu, miała w swych działaniach instrumentalne sięganie po dziecko i rodzinę. Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób rodzina i dziecko zostały użyte do wdrażania jej "ideałów"; jak nieświadomie stały się jej proletariatem, ofiarami w sensie zadanego im cierpienia, śmierci czy ograniczonego rozwoju w sferach najmocniej dotkniętych przez ideologię (konsekwencje bezdomności, głodu, nadużyć seksualnych). Miejsce i czas - sto lat temu w Związku Radzieckim - są istotne ze względu na szacunek do niewinnych ofiar. Lecz dla pedagoga istotniejsze są dziś kategorie argumentów i mechanizmy, którymi posługiwał się wówczas bolszewicki marksizm. Nade wszystko uwagę zwracają strefy "koniecznej zmiany" (religia, moralność - rodzina, dziecko). Na przykładzie sytuacji rodziny i dziecka rosyjskiego widzimy, jak twórcy bolszewickiego projektu "lepszego świata" cynicznie uczynili je narzędziem zmiany; można zobaczyć realność wielkiej manipulacji. Śmierć, cierpienie, wyniszczenie biologiczne, psychiczne, duchowe nie miały znaczenia wobec przypisanej im roli. Mechanizm ten osłaniał pozór (zakamuflowane kłamstwo). Ideologia bolszewickiego marksizmu w swych odniesieniach do dziecka i rodziny była przedmiotem krytyki w pismach polskich humanistów lat 1917-1939.

The educational ideology of the Bolshevik version of Marxism had an instrumental approach to children and families. The purpose of the article is to show how the family and the child were used for the implementation of its "ideals"; how they unknowingly became its proletariat; victims of inflicted suffering, death, or limited development in areas affected by ideology (consequences of homelessness, hunger, sexual abuse). The place and the time - a hundred years ago in the Soviet Union - are important because of the respect for the victims. But for an educator, today the categories of arguments and mechanisms used by Bolshevik Marxism are important. Above all, attention is drawn to the zones of "necessary change" (religion, morality - family, child). Looking at the example of the situation of the Russian family and child, we can see how the creators of the Bolshevik "better world" project cynically made them a tool for change; we can see the reality of great manipulation. Death, suffering, biological, psychological and spiritual devastation were irrelevant to their role. This mechanism was shielded by the appearance (camouflaged lie). The ideology of Bolshevik Marxism in its references to children and families was the subject of criticism in the writings of Polish humanists from the period 1917-1939.