Bibliogr. s. 145-147

W artykule omawia się funkcje segmentu to w zdaniach względnych, zdaniach okolicznikowych i pytaniach uzupełnienia. Wykazuje się, że segment ten w wymienionych typach zdań odpowiada co najmniej trzem różnym jednostkom. Pierwsza z nich wskazuje, że mamy do czynienia ze zdaniem względnym niedefiniującym, ale koniecznie powiązanym semantycznie z treścią zdania głównego; co więcej, powoduje, iż zdania takie są akceptowalne, mimo niepoprawnej budowy składniowej. Najprawdopodobniej ten sam element może być dołączony - jako wyzwalacz presupozycji - do spójnika wprowadzającego zdanie okolicznikowe miejsca i czasu. Druga jednostka to wykładnik nawiązania, być może związany z presupozycją pragmatyczną, obecna w pytaniach uzupełnienia i w zdaniach względnych utożsamiająco-uogólniających. Trzecia jednostka natomiast, pojawiająca się w pytaniach, przekształca je w pytania retoryczne lub tetyczne. O ile ta ostatnia jednostka ma status wyrazu, o tyle wykładnik nawiązania wykazuje wszelkie własności wiązane z klitykami. Status pierwszej jednostki jest problematyczny, jako że wykazuje zarówno cechy klityki, jak i afiksu.

This paper presents a comparison between to-bearing relative clauses, adverbials and interrogatives on the one hand, vs. their to-less variants on the other, and discusses the functions associated with the presence of to. It is argued that at least three different instances of to should be distinguished. One converts relative clauses into appositive ones, which are necessarily semantically connected to the matrix clause and it makes the semantic connection override even apparent lack of appropriate syntactic connection. It attaches to relativizers, including gdzie 'where' and kiedy 'when' relative clauses. It is argued that the same segment is present in adverbials, triggering a factitive presupposition, as is the case of appositive relatives generally. The second to links the content of a kind relative, an adverbial or a wh-interrogative to previous contexts, possibly triggering a pragmatic presupposition. The third converts standard wh-interrogatives into either rhetorical or thetic questions. It is argued that while in the third instance we are dealing with a separate word and in the second with a clitic, the first to, hitherto unidentified or possibly falsely identified in relevant literature, appears to have both some characteristics of a clitic and of an affix.