Bibliogr. s. 103-104

W artykule przedstawiono analizę porównawczą dwóch par wyrazów, które mogą być traktowane jako semantyczne binarne opozycje o charakterze akcydentalnym, należące do różnych poziomów ogólności: "chrześcijanin" i "muzułmanin" (nazwy wyznawców dwóch największych religii) oraz "katolik" i "protestant" (hiponimy wyrazu chrześcijanin jako nazwy głównych wyznań w religii chrześcijańskiej). Analiza polegała na poszukiwaniu funkcji, jakie pełnią pary wyrazów połączone relacją opozycji semantycznej współwystępujące wewnątrz zdania. Analizą objęto zbiór 538 zdań wyselekcjonowanych ze zrównoważonego podkorpusu Narodowego Korpusu Języka Polskiego. W analizowanych zdaniach zidentyfikowano większość funkcji ze zbiorów zaproponowanych we wcześniejszych badaniach nad inherentnymi binarnymi opozycjami semantycznymi. Procentowy udział większości funkcji jest podobny w obu analizowanych parach. Trzy najczęściej występujące funkcje są takie same, ponadto mają podobną lub nawet identyczną względną częstość. Relacje między denotatami członów danej pary, ukazywane w zdaniach z dwiema najczęstszymi funkcjami, są również podobne dla obu analizowanych par.

The article presents a comparative analysis of two pairs of words regarded as accidental semantic binary oppositions, belonging to different levels of generality: "chrześcijanin" 'Christian' and "muzułmanin" 'Muslim' (the names of followers of two major religions) and "katolik" 'Catholic' and p"rotestant" 'Protestant' (hyponyms of the word chrześcijanin as the names of the main denominations within the Christian religion). The analysis sought to identify the functions performed by pairs of words connected by the relation of semantic opposition, co-occurring within a sentence. The analysis covered a set of 538 sentences selected from the balanced sub-corpus of the National Corpus of Polish. In the analysed sentences, it was possible to identify most of the functions from the sets proposed in earlier studies on inherent binary semantic oppositions. The percentage share of most functions is similar for both analysed pairs. The three most common functions are the same; moreover, they have similar or even the same relative frequence. The relations between the denotations of the members of a given pair, shown in sentences with the two most common functions, are also similar for both analysed pairs.