Threats or opportunities? : ecocriticism - a preliminary survey

Streszcz. po ang.

Celem artykułu jest scharakteryzowanie najważniejszych założeń i kluczowych dla ekokrytyki pojęć. Punktem wyjścia tekstu jest wskazanie na najogólniejszą definicję ekokrytyki oraz omówienie zachodzących w jej ramach zmian, takich chociażby jak przejście od I (w której centralnym pojęciem było pojęcie przyrody i zagadnienie jej ochrony i autonomii) do II fazy ekokrytyki, dla której istotnymi pojęciami są takie kategorie jak środowisko, ekosprawiedliwość czy konstrukcyjny charakter natury. Analizie najważniejszych pojęć towarzyszy próba odpowiedzi na pytanie, czy ekokrytykę należy traktować jako nurt teoretyczny, czy praktyczny, a także jaki jest status dokonywanych z jej perspektywy interpretacji literackich i kulturowych. Najważniejszym z tego punktu widzenia problemem jest pytanie o to, czy - w przypadku konfliktu - należy respektować autonomię natury, czy też autonomię tekstu, a co za tym idzie, na ile ekokrytyka jest cennym dla literaturoznawstwa narzędziem badawczym.

This article gives an account of the most important theses and concepts of ecocriticism. The author defines ecocriticism and describes the changes it has undergone, such as the transition from the 1st stage of ecocriticism (nature as a the central concept) to the 2nd stage (concepts of habitat, ecojustice and nature as social construct begin to play an important role). The author attempts at answering the question whether ecocriticism should be treated as a theoretical or a practical movement, discussing the status of ecocritical interpretations of literary and cultural phenomena, and the possible value of ecocriticism for literary research.