Bibliogr. s. 123-124

Segment się jest formalnym wykładnikiem w heterogenicznej grupie konstrukcji rozciągającej się od zwrotnych sensu stricto (widzi się = widzi siebie) do bezosobowych (mówi się). Dostrzeżenie tej składniowej i semantycznej różnorodności doprowadziło do usunięcia obecnej niegdyś w gramatykach języka polskiego "strony zwrotnej" z nowszych opisów polszczyzny. W niniejszym artykule omawiamy konstrukcje tradycyjnie określane jako medialne (ciasto się łatwo kroi itp.). Przedstawiamy mapę semantyczną reprezentowanych w polszczyźnie konstrukcji medialnych, następnie analizujemy ich strukturę argumentową. Pokazujemy, że większość konstrukcji medialnych (poza antykauzatywnymi) nie zmienia struktury argumentowej leksemu i że powstają one w wyniku tak zwanych operacji morfosyntaktycznych (w odróżnieniu od morfoleksykalnych). Można je więc usytuować w ramach kategorii strony, obok passivum. Jednocześnie dowodzimy, że konstrukcje medialne nie są odmianą passivum: zarówno konstrukcje bierne, jak i medialne reprezentują "deagentywizację" (agent-backgrounding), w obu wypadkach chodzi jednak o różne rodzaje deagentywizacji.

Polish verb forms occurring with (what was originally) the pronominal clitic się constitute a notoriously heterogeneous group of constructions ranging from reflexive proper (widzi się 'sees herself/himself') to impersonal (mówi się 'they say'). This article deals with middle-voice reflexives, which cover the semantic domain extending between reflexives proper and passives. The Polish types of middle-voice reflexives are first situated on a semantic map reflecting a cross-linguistic analysis based mainly on Slavonic, Baltic and Germanic data. Then an analysis of the different types is given in terms of argument structure. We argue that most of the Polish middle-voice reflexives do not differ from the non-reflexive forms in argument structure but only in the assignment of grammatical relations. They are also characterized by construction-specific semantic modifications (more marked than in the case of the passive). As they are arguably not in the lexicon, a good case can be made for their treatment in terms of grammatical voice. At the same time these constructions are distinct from the passive: both middle-voice and passive constructions are agent-back-grounding devices, but they represent different types of backgrounding.