Dwa przystanki z życia Přemysla Pittera (1895-1976)

Bibliogr. s. 384-358

Czesi dali światu wiele znamienitych osobistości, a wśród nich pedagogów. Oprócz znanego Jana Amosa Komenskiego (1592-1670) można wymienić także Gustava Adolfa Lindnera (1828-1887). Przez długi czas ważny pedagog XX w. - Přemysl Pitter - pozostawał dla świata tejemnicą. W dzisiejszej świecie braku tolerancji warto zwrócić uwagę na działania człowieka, który starał się żyć w duchu swojego credo: "Bez miłości, bez człowieczeństwa, bez współczucia człowieka dla człowieka, nic nie pozostanie". Tym humanistą był Přemysl Pitter, czeski protestancki pedagog, pisarz, publicysta, radykalny pacyfista i pracownik socjalny. Założył słynną placówkę oświatową "Milíčův dům", w czasie II wojny światowej, mimo surowych zakazów, odwiedzał i zaopatrywał Żydów. Po wojnie aplikował o skonfiskowane zamki w okolicach Pragi, gdzie opiekował się zubożałymi dziećmi: niemieckimi, żydowskimi, polskimi, czeskimi i innymi. Po wprowadzeniu reżimu komunistycznego został zmuszony do ucieczki z kraju. Przez lata nie było o nim nic wiadomo. Dlaczego jednak UNESCO ogłosiła setną rocznicę urodzin Přemysla Pittera Światowym Rokiem Kultury? Dlaczego otrzymał od Prezydenta Vaclava Havla jedno z najwyższych odznaczeń państwowych w Czeskiej Republice? Odpowiedź na te pytania można znaleźć w przedstawionym tekście. To tylko dwa przystanki (epizody) z życia tej ważnej postaci współczesnej historii Czech i czeskiej pedagogiki.

The Czechs have given the world many important personalities, including pedagogues. In addition to the well-known Jan Amos Komenský (1592-1670), we can also name Gustav Adolf Lindner (1828-1887). But for a long time another important pedagogue personality of the 20th century, Přemysl Pitter, remained unknown to the world. In today's world of intolerance it's worthwhile to pay attention to the activities of a man who cherished the values by which he lived his life: "Without love, without human compassion with one another, nothing will stand". These are the words of the humanist Přemysl Pitter, a Czech Protestant-oriented thinker, educator, writer, publicist, radical pacifist, and social worker. He founded the famous Prague educational institute "Milíč House" during the Second World War, and despite strict prohibitions, he visited and supplied the Jews during that time. After the war, he applied for confiscated castles around Prague, where he took care of impoverished German, Jewish, Polish, Czech, and other children. After the establishment of the communist regime, he was forced to flee the country. There was no word of him for many years. But why was his birth declared a UNESCO anniversary? Why did he receive one of the highest state awards of the Czech Republic from President Václav Havel? This text addresses such questions. The journey through the life of this exceptional man is like a limited service bus route, consisting of only two stops: and these two stops I present here.