Material content of a criminal offence and the opportunity priniciple

Jednym z zagadnień dotyczących współzależności prawa karnego materialnego i procesowego jest relacja między obecnością w strukturze przestępstwa elementu materialnego a obowiązującą zasadą ścigania przestępstw. Przyjęte w ramach tej relacji rozwiązania służą racjonalizacji ścigania karnego. Wiele państw przyjmuje w tym celu procesową zasadę oportunizmu; w Polsce problem ten rozwiązany jest w prawie materialnym poprzez wprowadzenie pojęcia "społecznej szkodliwości czynu". Z zestawienia wybranych rozwiązań z prawa obcego (angielskiego, francuskiego i niemieckiego) i regulacji polskiej wynika jasno, że następuje stopniowa konwergencja między zasadami legalizmu i oportunizmu. Ponadto kraje, które przyjmują (de facto lub de iure - obraz tego dają statystyki) oportunizm, posługują się formalną definicją przestępstwa. Polska tymczasem pozostaje przy zasadzie legalizmu i materialnym komponencie w strukturze przestępstwa. Rozwiązanie takie może budzić pewne wątpliwości zarówno na gruncie teoretycznym, jak i praktycznym. Żadne jednak z omawianych "narzędzi racjonalizacyjnych" nie zastąpi rozsądnych decyzji ustawodawcy co do zakresu i treści kryminalizacji określonych czynów.

One of the questions concerning the interdependences between criminal law and criminal process is the relation between presence of 'material' element in the structure of criminal offence and adopted prinicple of criminal prosecution. Many foreign countries adopt the opportunity (discretional prosecution) principle; in Poland, this problem is solved in material law by the introduced notion of 'social noxiousness of an act'. The comparison of selected foreign and Polish legislation on this matter clearly indicates that there is a gradual convergence between opportunity and legality prinicples. Moreover, countries adopting opportunity principle have the formal definition of a criminal offence. Meanwhile, Poland remains with legality prinicple and 'material element' in the structure of a criminal offence. Such solution may cause some doubts both on theoretical and practical grounds. None of discussed 'improvement instruments' shall replace sensible decisions of legislative power concerning the scope and content of criminalisation.