Ideologization of health iconographic messages in times of People's Republic of Poland: in search of visual stereotype

Bibliogr. s. 420-422

Tematem pracy jest próba spojrzenia na plakat jako ikonograficzny nośnik treści zdrowotnych, które w czasach istnienia PRL mogły służyć politycznym interesom władz Polski Ludowej. Podstawowym materiałem badawczym są tutaj "postery" powstałe w pierwszym powojennym dziesięcioleciu (do 1956 r.). Był to okres, w którym państwo polskie było najbliżej spełnienia cech charakteryzujących reżim totalitarny. Nie mniej ważnym kontekstem wpływającym na działalność polskich plakacistów była obowiązująca od końca lat 40. XX wieku reguła twórcza zwana socrealizmem. Przegląd prac pozwolił na udzielenie niejednoznacznej odpowiedzi na podstawowe pytanie o stopień ideologizacji przekazów wizualnych o tematyce zdrowotnej. Oznacza to, że część plakatów wpisuje się w propagandowy schemat ideologiczny, używając typowych dla socrealizmu uniwersalnych symboli, które wiązano z logicznym ciągiem pojęć: "zdrowie - sprawność fizyczna - podwyższona wydajność pracy - obronność kraju". Są jednak również prace neutralne politycznie, które i współcześnie mogłyby być wykorzystane do prowadzenia kampanii prozdrowotnych.

An attempt has been made in that paper to describe the ways of health subject area posters to instil ideological premises connected with social realism to People's Poland's society. For this purpose posters created in the first post war decade of PRL (until 1956) have been analysed. Examining the text and visual substance and the stylistic structure of posters allows to notice - in most of works - elements connected with the ideological premise of the social realism. It was recorded as characteristic graphic and rhetoric symbols for the epoch when the posters were created. To the most important features of social realism output, art formula that to the largest extent effected the end image of analysed creations, belongs the rule of typicality in composition of posters. It required from its creators to elicit in their posters characteristic features of the socialist world and man. Not all works were equipped in content unequivocally associated with the new political system. Some of them could be used also today to promote pro-health behaviours.