Polish press poster 1948-1989 : a study based on the collection of the Museum of Independence in Warsaw

Bibliogr. s. 188

Plakat jest jedną z form graficznej sztuki użytkowej, której zasadniczym celem jest propagowanie lub popularyzowanie, informowanie o różnorodnych sferach życia społecznego. Każda dziedzina aktywności człowieka posiada plakaty jej dotyczące. Nie inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku prasy codziennej (dzienników), jak również innych wydawnictw periodycznych, takich jak tygodniki, miesięczniki itp. Plakaty, czyli tzw. "sztuka ulicy", powstawały na zamówienie wydawnictw prasowych czy też poszczególnych redakcji. W kontekście szeroko rozumianej prasy plakaty ją reklamujące, propagujące nabierają szczególnego znaczenia. Z samego założenia prasa, zwłaszcza ta codzienna, sama w sobie stanowi element propagandy, czy to państwowej, czyli rządowej, czy też np. partyjnej. Niemal identyczne założenie przyświeca plakatom. Znajdująca się w warszawskim Muzeum Niepodległości kolekcja plakatów, która stanowi podstawę niniejszego opracowania, liczy ponad 8000 pozycji. W tym zbiorze prace dotyczące interesującego nas tematu to 125 tytułów. Powstały one na przestrzeni ponad 40 lat. Najstarszy pochodzi z roku 1948, a ostatni, czyli najmłodszy, powstał w 1989 roku. Tak znaczną liczbę oraz rozpiętość czasową w zakresie ich powstawania można uznać za reprezentatywną dla całości tego zagadnienia. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że wiele spośród nich powstało w pracowniach najlepszych polskich grafików. Wśród nich nie zabrakło tych najbardziej znamienitych, zaliczanych do twórców i kontynuatorów tzw. Polskiej Szkoły Plakatu. Przygotowane opracowanie niewątpliwie nie wyczerpuje tematu, jednak może ono stanowić punkt wyjścia do dalszych badań i analiz tego zagadnienia. Do chwili obecnej ta grupa tematyczna w zakresie sztuki plakatu była najczęściej umiejscawiana w grupie plakatów społeczno-politycznych. Nadszedł chyba jednak czas, by ten zakres tematyczny doczekał się własnych opracowań monograficznych.

The poster is one of the forms of graphic applied art, the main purpose of which is to promote or popularize, to provide information about various spheres of social life. Every field of human activity has posters relating to it. The situation is no different for the daily press (dailies) as well as other periodical publications such as weeklies, monthlies, etc. Posters or so-called "street art" were created at the request of press publishing houses or individual editors. The collection of posters in Warsaw's Museum of Independence, which forms the basis of this study, numbers more than 8,000 items. In this group, works on press include 125 titles. The posters were created over a period of more than 40 years. The oldest dates back to 1948 and the last or latest was created in 1989. Such a significant number and the time span in terms of their creation can be considered representative of the entirety of this issue. Many of those posters were created in the studios of the best Polish graphic designers. Among them there was no shortage of the most eminent ones, counted among the creators and continuators of the so-called "Polish School of Poster". The prepared study undoubtedly does not exhaust the subject. However, it can serve as a starting point for further research and analysis of this issue. Until now, this thematic group in the field of poster art has most often been placed in the group of socio-political posters. However, the time has probably come for this thematic range to live to see its own monographic studies.