Bibliogr. s. 56-60

Artykuł analizuje strukturę temporalną relacji (retellingu) z niemego filmu krótkometrażowego, opierając się na podejściu badawczym stworzonym przez Christiane von Stutterheim i jej współpracowników. Badaczom tym udało się ustalić, że aspekt gramatyczny, a konkretnie aspekt niedokonany i progresywny, są czynnikami kształtującymi konstrukcję zdarzenia, i tym samym, strukturę dyskursu. Wpływ na konstrukcję zdarzenia wywiera również brak gramatycznie wyrażanego aspektu, co ukierunkowało prace badawcze na dwie przeciwstawne konfiguracje językowe: [+/–gramatyczny aspekt niedokonany lub progresywny]. Celem artykułu jest ustalenie, w jakim stopniu struktura retrospekcyjnych retellingów odzwierciedla wzorce ram narracyjnych zaproponowanych przez von Stutterheim. Jak ujawniło badanie, narratorzy konsekwentnie budują fabułę za pomocą czasu teraźniejszego i aspektu niedokonanego (IMPF). W języku polskim formy czasowników w czasie teraźniejszym wyrażają niedokonaność głównie w rdzeniu lub w zgramatykalizowanym markerze reprezentującym znaczenia wtórnie niedokonane (SI). W analizowanych narracjach SI był używany oszczędnie. Podobnie kształtowało się użycie anaforycznych określników temporalnych, co jest cechą charakteryzującą języki o konfiguracji [+gramatyczny aspekt niedokonany lub progresywny]. Niemniej, w wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że ze względu na stosunkowo niskie wskaźniki wykorzystania SI nie ma wystarczających dowodów na istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy gramatykalizacją IMPF a ramami narracyjnymi w języku polskim. Artykuł kończy konkluzja podkreślająca wpływ czynników dyskursywnych na konstrukcję struktury temporalnej (re)narracji.

This study examines the temporal architecture of Polish film retellings within the research framework developed by Christiane von Stutterheim and colleagues, who identified grammaticalized progressive and imperfective aspects as powerful agents capable of influencing event construal, and through it, the organisation of discourse. Based on this finding, the study explores 30 offline film retellings to find out whether their narrative structure reflects the patterns attributed to the influence of a grammaticalised imperfective (IMPF). The results show that narrators consistently build the storyline using the present tense and the IMPF. In Polish, present tense verb forms encode the IMPF predominantly in the stem or in a grammaticalised secondary imperfective (SI) marker. As revealed by the study, the SI is used rather sparingly in the retellings. Another feature of note is a scarcity of connectives, found to coincide with the presence of grammaticalised imperfective markers in the languages examined under the framework. The study concludes that, due to low usage rates for the SI, there is not sufficient evidence to support the existence of a causal relationship between the grammaticalisation of the IMPF and narrative frames in Polish, and points to a formative role of discourse mode dynamics in shaping temporal progression.