The eternal life of the novel

W artykule - będącym odpowiedzią na pytania ankiety - omówiłam sposób ujęcia historii powieści zaprezentowany przez Thomasa Pavla. Zestawiłam propozycję uczonego ze współczesnymi tendencjami historycznoliterackimi, zaznaczając jego istotny wkład do badań nad fikcyjnymi światami i postacią literacką. Podkreśliłam widoczną tu wspólnotę myśli z teorią Charlesa Taylora. Z kolei kwestię etyki czytania ujęłam kilkutorowo (posługując się analizą powieści Daniela Defoe), uznając, że jeśli w ogóle można mówić o jakichś zbieżnościach, to bliżej tu do teorii na przykład Marthy Nussbaum aniżeli do optyki inspirowanej przez Jacques’a Derridę, Richarda Rorty’ego czy krytykę feministyczną. W centrum mojej uwagi znalazły się kryteria selekcji przyjęte przez uczonego, który mniejszą wagę przywiązuje do powieści XX wieku, a także do jej odmian autotematycznych, również w mniejszym stopniu koncentruje się na kryzysach wartości, chętniej bada powieści oparte na powszechnych przekonaniach moralnych, takie zatem, które dysponują "systemem bezpieczeństwa literatury". Konsekwencja w przyjętej optyce badawczej pozwoliła uczonemu na nowe spojrzenie na historie gatunku.

In this article - which is an answers to questions posed in a survey - I analyse Thomas Pavel’s understanding of the history of the novel. I juxtapose his propositions with contemporary trends within literary history, emphasizing his substantial contribution to research of fictitious worlds and the literary persona. I underscore the evident intellectual affinities with the theory of Charles Taylor. Furthermore, I also examine the question of the ethics of reading from diverse standpoints (Daniel Defoe’s novel serves as an example), recognizing that if there are any affinities that we can speak of at all, in this case, then they would point to theories of Martha Nussbaum rather than to the views inspired by Derrida, Rorty, or feminist criticism. I focus on the selection criteria adopted by the scholar, who is less concerned with the twentieth-century novel - especially the self-referential kind - and concentrates less on various crises of values but is instead more inclined to explore novels grounded in common moral beliefs, that is those possessing "a literary safety system". Consistency of the adopted research perspective allowed the researcher to approach the genre’s history in an innovative way.