Artykuł zawiera opis i analizę wyników badań empirycznych, których celem było porównawcze określenie potencjału różnych rozwiązań stosowanych w konfiguracji interfejsów katalogów online bibliotek akademickich w zakresie sprzyjania występowaniu zjawiska przypadkowego pozyskiwania informacji o literaturze naukowej. Badania polegały na wykonaniu eksperymentów przy użyciu 22 różnych instrukcji wyszukiwawczych i analizie wyników niezamawianych, odszukanych i wyświetlonych przez systemy przy okazji wyszukiwania innych zasobów. Eksperymenty przeprowadzono w okresie od maja do lipca 2007 r. w 33 katalogach polskich bibliotek zbudowanych w oparciu o 8 różnych systemów komputerowych. Badania pozwoliły na ustalenie zależności między rozwiązaniami stosowanymi w OPAC-ach i formą instrukcji wyszukiwawczej a szansami odkrycia publikacji, które wprawdzie nie są zdolne do zaspokojenia potrzeby będącej głównym powodem celowego i świadomego wyszukiwania, ale mogą zaspokoić inne potrzeby informacyjne wyszukującego lub je inspirować.

The paper includes the description and the analysis of the results of empirical studies aimed at the comparison of various academic library OPACs configurations as features supporting opportunistic acquisition of information about scholarly literature. The studies in question consisted of experiments with the use of 22 different search statements followed by the analysis of results not requested but retrieved and displayed by the system alongside the retrieval of other resources. The experiments were conducted on 33 Polish library OPACs operated with 8 various computer systems in a three-month period (MayJuly 2007). The studies proved the interdependence of OPAC solutions, search statements and opportunities to retrieve publications which cannot satisfy users’ core information needs but may answer or induce other information needs of those persons.