On the project of a Polish liturgical language by Józef Sadzik and Czesław Miłosz

Artykuł rekonstruuje projekt języka liturgicznego autorstwa dwóch przyjaciół: ks. Józefa Sadzika, pallotyna, w latach 1962-1980 pracującego w placówce zgromadzenia w Paryżu i prowadzącego tam wydawnictwo Ēditions du Dialogue, oraz Czesława Miłosza, który niemal 10 lat swego życia na emigracji spędził właśnie w Paryżu, później zaś, mieszkając już w Berkeley, wielokrotnie tam przyjeżdżał, każdorazowo spotykając się z Sadzikiem, aż do nagłej śmierci kapłana w roku 19802. Ta intensywna, bardzo ceniona przez obie strony przyjaźń wydała okazały owoc - przekład dziesięciu ksiąg biblijnych pióra Miłosza, do pracy nad którymi zachęcał poetę Sadzik, stając się później ich pierwszym czytelnikiem, korektorem, a także wydawcą. Przekłady te były i są chętnie wykorzystywane w różnorakich działaniach artystycznych, co może świadczyć o symptomatycznym przesunięciu miejsca realizacji potrzeby uczestnictwa w rytuale u współczesnych twórców i odbiorców kultury. Ich nieobecność w praktyce liturgicznej uzasadniona jest natomiast szeregiem słabości z perspektywy doktryny i tradycji Kościoła, a także współczesnej biblistyki. Niemniej, decyzja poety, by za najważniejsze uznać artystyczne i kulturowe wartości przekładu - w czym wtórował zasłużony dla emigracyjnej kultury polskiej ksiądz - pozostaje warta uwagi, chociażby jako przeciwwaga dla paradygmatu komunikacyjnego w praktyce przekładowej tekstów sakralnych.