Zaufanie jest zmienną wielowymiarową i do jego pomiaru konieczna jest pewna liczba jednowymiarowych zmiennych. Zmienne te mogą odnosić się do instytucji państwowych, politycznych, osób, mediów itp. Im więcej zmiennych użytych jest do określenia jednostkowego poziomu zaufania, tym trudniej jest wyłonić zmienną ukrytą, która w dalszym postępowaniu badawczym zastąpi kilka zmiennych jednowymiarowych. Taką zmienną ukrytą jest zaufanie. Oczywiście można zadać pytanie: czy generalnie Pan/Pani ufa? Odpowiedź na tak postawione pytanie ma charakter dychotomiczny: tak lub nie. Ale czy badacz będzie wiedział, komu badany ufa, czy jest to osoba, czy instytucja i co bardzo ważne – w jakim stopniu ufa. Zatem na pozór proste zadanie badawcze na etapie konceptualizacji zaczyna się komplikować, rozrastać i każe badaczowi sięgać po bardziej rozbudowane narządzie badawcze. W prezentowanym artykule przeanalizowana zostanie problematyka zaufania Polaków. Dane pochodzą z siódmej rundy międzynarodowego badania porównawczego European Social Survey (Europejski Sondaż Społeczny) z 2014 r. Wzięło w nim udział 1616 osób w wieku powyżej 16. roku życia. Uzyskane wyniki poddano analizie pozwalającej na określenie wielowymiarowości (analiza czynnikowa) i rzetelności skali (alfa Cronbacha). Jako główny cel poznawczy przyjęto określenie postrzegania wymiarów zaufania. Pierwotnie założono, że pięć jednowymiarowych zmiennych pozwoli na odtworzenie dwóch zmiennych latentnych (składowych), które uproszczą analizę. Przyjęto także założenie, że płeć, wiek, wykształcenie oraz miejsce zamieszkania będą istotnie różnicować poziom zaufania. Postanowiono także zaprezentować poziom zaufania Polaków na tle pozostałych krajów uczestniczących w badaniu ESS.

Trust is a multidimensional variable and a number of one-dimensional variables are needed to measure it. These variables may refer to state institutions, political institutions, people, media, etc. The more variables used to determine the unit level of trust, the harder it is to identify a hidden variable that will replace several one-dimensional variables in further research. Trust is such a hidden variable. Of course, you can ask the question: do you generally trust? The answer to this question is dichotomous: yes or no trust. But will the researcher know who trusts whether it is a person or an institution and what is very important to what degree he trusts. Thus, the seemingly simple research task at the conceptualization stage begins to complicate, grow and make the researcher reach for a more extensive research tool. The presented article will analyze the problems of Poles’ trust. Data comes from the seventh round of the 2014 European Social Survey. 1616 people aged over 16 took part in it. The obtained results were subjected to analysis allowing to determine multidimensionality (factor analysis) and scale reliability (Cronbach’s alpha). As the main cognitive goal, the determination of the perception of the dimensions of trust was accepted. Originally, it was assumed that five one-dimensional variables would allow the reproduction of two latent variables (components) that would simplify the analysis of trust. It was also assumed that (1) sex, (2) age, (3) education and (4) place of residence will significantly differentiate the level of trust. It was also decided to present the level of confidence of Poles against the background of other countries participating in the ESS.