The voice of "Jeremiasz polska" in the time of the fall of the Polish-Lithuanian Commonwealth : a few words about the work of Jan Paweł Woronicz

Streszcz.po pol. i ang.

Artykuł dotyczy twórczości Jana Pawła Woronicza (1757-1829). Porusza kwestię recepcji jego działalności literackiej przez współczesnych autorowi odbiorców. Tematykę porozbiorowych dzieł prymasa Królestwa Polskiego zdominowała problematyka zwią- zana z doświadczeniem utraty niepodległości Rzeczypospolitej. We wszystkich najważniejszych dzie- łach poety, do których zaliczamy: Zjawienie Emilki, Świątynię Sybilli, Assarmota, Lecha i Hymn do Boga na plan pierwszy wysuwa się przepowiadanie przyszłych losów Polski, którego główną funkcją jest pocieszenie narodu. Problem ten jest interesujący dla wielu badaczy, którzy dostrzegają w osobie Woronicza prekursora polskiego mesjanizmu. Kaznodzieja wyraził w swoich poematach przekonanie o szczególnej więzi łączącej Boga z Polakami. Koncepcję tę oparł na biblijnej idei przymierza Boga z narodem wybranym. Poeta wyróżniał się ponadto niezwykłą wiedzą historyczną, która w połączeniu z doskonałą znajomością Biblii i tradycji pogańskiej przyczyniła się do rozwoju jego koncepcji historiozoficznych.

The article concerns the works of Jan Paweł Woronicz (1757-1829). It touches upon the reception of his literary activity by readers who were contemporary to the author. The post-partitions works of the Primate of the Kingdom of Poland were dominated by issues connected with the experience of losing independence by the Republic. The major part of the poet’s main works, i.e. Zjawienie Emilki, Świątynia Sybilli, Assarmot, Lech and Hymn do Boga, constitutes forecasting Poland’s future fate, whose main function is consoling the nation. This issue is a very interesting one to many researchers, who see Woronicz as a precursor of the Polish messianism. In his poem the Preacher expressed his conviction about a special bond between God and Poles. He based this concept on the idea of God’s covenant with His Chosen People. The Poet distinguished himself by his exceptional historical knowledge, which, combined with a perfect knowledge of the Bible and the pagan tradition, contributed to the development of his historiosophic concepts.