The Great Avant - garde art : the art of intellectual pleasure?

Artykuł stanowi próbę analizy sztuki Wielkiej Awangardy jako elitarnego (skierowanego do wąskiego grona odbiorców) doświadczenia estetycznego, którego pozytywnym zwieńczeniem jest świadoma rozkosz estetyczna. Analiza ta zostanie dokonana w perspektywie filozoficznych rozważań na temat sztuki awangardowej hiszpańskiego myśliciela José Ortegi y Gasseta. Przyjęta perspektywa badawcza pozwoli nie tylko na wskazanie głównych cech charakteryzujących i wyróżniających sztukę Wielkiej Awangardy, ale także na zarysowanie warunków intelektualistycznego zwrotu w sztuce europejskiej XX wieku. Zwrot ten sprzężony był z ideałem elitarności sztuki, wokół którego koncentrują się refleksje Ortegi y Gasseta pochodzące z wydanego w 1925 roku eseju pt. Dehumanizacja sztuki.

The article consists of an analysis of the Great Avant - garde art as an exclusive (addressed to a narrow audience) aesthetic experience, which aims in conscious culmination of aesthetic pleasure. The analysis is presented in the perspective of philosophical reflections on avant-garde art of Spanish philosopher José Ortega y Gasset. The adopted research perspective allows to identify the main features characterizing and distinguishing the Great Avant-garde art, but also to scratch basic conditions of intellectualist revolution in European art at the beginning of the twentieth century. The revolution was closely associated with the ideal of elitism of art which was widely described by Ortega y Gasset in "Dehumanization of art" (1925).