Tekst dotyczy zjawiska migracji na tzw. Ziemie Odzyskane i ich reprezentacji we współczesnych powieściach Joanny Bator i Ingi Iwasiów. Wewnątrzpaństwowe migracje jako jedno z najważniejszych zjawisk społecznych w powojennej Polsce stanowiły kluczowy temat socjalistycznej literatury - zideologizowanej i rozwijającej się w cieniu ówczesnej polityki pamięci, przez co nieraz dalekiej od niejednoznacznej i traumatycznej "prawdy doświadczenia". Dopiero po 1989 r. możliwe staje się opisywanie traumy przesiedleń i poczucia wyobcowania towarzyszącego przesiedleńcom, a w konsekwencji - rekonstrukcja pamięci zbiorowej jej poświęconej. Artykuł stanowi próbę charakterystyki najnowszych strategii reprezentacji lokalnych migracji w perspektywie tzw. zwrotu migracyjnego (E. Hoffman, E. Said, P. White) oraz stawia pytanie o kształt i sens powoływanego ostatnio nurtu rewindykacyjnego powieści osiedleńczej i możliwości jej odideologizowania.

The article addresses the phenomenon of migration to the so-called regained territories and their representation in contemporary novels by Joanna Bator and Inga Iwasiów. In-state migrations as most important social phenomena in the postwar Poland have been a crucial theme of the socialist literature - ideological and developing in the shadow of contemporary politics of memory, and consequently at times far from ambivalent and traumatic "truth of experience" Only after 1989 it has become possible to describe the trauma of displacement and the feeling of alienation which accompanied it, as well as to reconstruct its collective memory. The article attempts to identify most recent strategies of representation of the local migration in the perspective of the so-called ‘migration turn’ (E. Hoffman, E. Said, P. White) and poses a question concerning the shape and meaning of the newly established trend to revaluate the settlement novels and possibly free them of the ideological burden.