Cogito and the ontological argument : S.L. Frank's performative proof of the existence of God

Bibliogr. s. 85-88

Siemion Frank był jednym z pierwszych i najbardziej zagorzałych obrońców dowodu ontologicznego w XX wieku. Zaproponował on w istocie nową interpretację tego argumentu opartą na analogii z kartezjańskim Cogito. Uważał, że Cogito ergo sum można rozwinąć w Cogito ergo est ens absolutum. W artykule staram się przeanalizować jego wersję dowodu ontologicznego. Po pierwsze, proponuję prostą rekonstrukcję tego rozumowania, zwracając uwagę na jego ukrytą przesłankę. Po drugie, wychodząc od klasycznych logicznych interpretacji rozumowania Kartezjusza, staram się pokazać, że dla Franka twierdzenie o istnieniu Boga miało takie same własności logiczne co Cogito. W rezultacie okazuje się, że jego argument był poprawny formalnie, choć opierał się na pewnej przesłance, która raczej nie mogła być przekonująca dla niewierzących. To nie powinno jednak dziwić, ponieważ Frank, tak samo jak większość rosyjskich filozofów religijnych, nie interesował się projektem filozoficznej teologii. Jego główną troską było raczej rozwinięcie filozofii opartej na założeniach religijnych, co można nazwać filozofią teologiczną.

Semen Frank was one of the first and most ardent advocate of the ontological argument in twentieth century. He proposed in fact an original interpretation of the ontological argument based on its analogy to Descartes’ Cogito. He believed that it is possible to develop Cogito ergo sum into Cogito ergo est ens absolutum. In this paper I try to analyze his version of the ontological argument. Firstly, I propose a simple reconstruction of his reasoning, paying attention on its hidden premise. Secondly, departing from the classical logical interpretations of Descartes’ argument, I try to show that for Frank the claim of the existence of God had the same logical properties as Cogito. As result, it seems that his argument was formally correct, though based on a premise which hardly could be convincing for not believer. It should not be however surprising since Frank, as most Russian religious philosophers, was not interested in the project of philosophical theology. His main concern was rather the development of philosophy based on the religious premises, which might be called theological philosophy.