Retelling in fantasy literature: from renarration to metafiction

Zjawisko retellingu, często kojarzone wyłącznie z literaturą współczesną, ma swe korzenie w praktyce przerabiania i literaturyzowania ludowych wersji baśni - tak czynili Ch. Perrrault (którego oryginalne, XVII-wieczne Bajki babci Gąski są znane w swych ocenzurowanych w XIX wieku wersjach) czy bracia Grimm. Równocześnie sam retelling okazuje się ponownym opowiadaniem znanych historii (stąd słuszne jest pozostawienie terminu angielskiego, którego żaden polski odpowiednik przekonująco nie zastępuje), ale nie tylko: praktyka ta zawiera również przepisywanie, poprawianie, a nawet subwersywne przetwarzanie, które proponuję nazwać reskrypcją (ze względu na intertekstualny oraz transfikcjonalny charakter tak powstałych tekstów). Taką reskrypcją jest, analizowana w drugiej części artykułu "Wybrana" Naomi Novik oraz czterotomowa powieść Jarosława Grzędowicza "Pan Lodowego Ogrodu".

Retelling is often associated solely with contemporary literature, but it’s sources are in the processes of transforming folk tales, undertaken by Charles Perrault (whose original 17th-century "Mother Goose Tales" are commonly known in censored, 19th-century renditions) or the Grimm brothers. At the same time, retelling means telling known stories again (and therefore using the English term seems appropriate, as no Polish word might serve as a full equivalent), but it’s also more than that. This strategy also covers rewriting, editing and even subversive transforming that I propose to call “rescription” (due to intertextual or transfictional nature of thus created texts). The second part of my paper discusses two such rescriptions: "Uprooted" by Naomi Novik and the "Pan Lodowego Ogrodu" ("The Lord of the Ice Garden") by Jarosław Grzędowicz.