A false autobiography or a false autobiographer? : the question of Sultan Abdülhamit II’s memoires

Bibliogr. s. 206. Zawiera recenzowane materiały z konferencji: "Twórczość autobiograficzna w Północnej Afryce, Azji Środkowej oraz na Bliskim i Dalekim Wschodzie", która miała miejsce w Poznaniu w dniach 30-31 maja 2016 roku.

W roku 1919, niedługo po śmierci sułtana Abdülhamita II zdetronizowanego w 1909 roku i osadzonego w areszcie pałacowym, w czasopiśmie „Utarit” ukazał się pierwszy odcinek wspomnień władcy. Były one datowane na marzec 1917, z czego wynika, że sułtan pisał je w czasie pobytu w areszcie pałacowym. W kolejnych numerach „Utarit” ukazało się jeszcze piętnaście odcinków, po czym nagle, bez słowa wyjaśnienia, zaprzestano publikowania dalszych części. W roku 1922 wszystkie te odcinki ukazały się w postaci niedużej, 72-stronicowej książki, po czym społeczeństwo tureckie na długie lata zapomniało o tym dziele. Następne wydania (1946, 1960, 1964) nie wzbudziły wątpliwości ani nie wywołały większego zainteresowania, a prawdziwe zamieszanie i trwającą do dziś burzliwą dyskusję spowodowało nowe wydanie z roku 1975. Poszerzone zostało o wiele nowych „zapisków” Abdülhamita. Wydawca tej książki İsmet Bozdağ opisał w epilogu swoje 30-letnie wysiłki mające na celu dotarcie do oryginału, który był przechowywany przez 50 lat w Niemczech. Tureccy historycy określają tę książkę mianem „największego skandalu kulturalnego okresu Republiki”. Opowieść Bozdağa jest dziełem jego fantazji, a sułtan Abdülhamit nigdy nie napisał wspomnień. Mimo to wydana przez Bozdağa w 1975 roku książka spotkała się z wielkim zainteresowaniem czytelników i do dzisiaj cieszy się popularnością. Z biegiem lat książka powiększała swoją objętość. Bozdağ dopisał wiele nowych „zapisków” sułtana. Wielokrotne wznowienia w tysiącach egzemplarzy przyniosły Bozdağowi i wydawnictwom wielkie dochody. Trwająca nieprzerwanie od wielu lat popularność tej książki w społeczeństwie tureckim to ciekawe zjawisko godne badań socjologicznych. W referacie przedstawione są: okoliczności pojawienia się utworu w 1919, jego autor (był to poeta Suleyman Nazif), okoliczności ukazania się kolejnych wydań i dyskusja wokół książki po rozszerzonej edycji z roku 1975. Despotyczny sułtan Abdülhamit, który przeszedł do historii jako „krwawy sułtan”, w omawianych wspomnieniach prezentuje się jako rozsądny, nowoczesny, dalekowzroczny władca. Prawdopodobnie ten pozytywny obraz sułtana spowodował, że tureccy czytelnicy tęskniący za dawną potęgą imperium zareagowali na tę książkę z tak wielkim entuzjazmem i nie słuchali ostrzeżeń historyków mówiących, że te wspomnienia są fałszywe. W treści wspomnień pojawiają się liczne osoby z otoczenia sułtana Abdülhamita. Są to postaci historyczne. Również opisywane wydarzenia są autentyczne. Jest wiele odniesień do aktualnej (marzec-kwiecień 1917) sytuacji międzynarodowej. Książkę tę czyta się z dużym zainteresowaniem. Wygląda jak prawdziwa autobiografia Abdülhamita, niestety jej autor jest fałszywy…

In 1919, soon after the death of Sultan Abdülhamit II, dethroned in 1909 and placed under house arrest at his palace, there was to appear in the magazine Utarit the first extract of the ruler’s memoires. These were dated March 1917, which meant that the sultan wrote them during his house arrest. In subsequent editions of Utarit there were to appear another fifteen extracts following which, without a word of explanation, all subsequent parts were suspended. In 1922 all of these extracts were to appear in the form of a small 72-page book, and so Turkish society was to forget about the work for many years. Subsequent publications (1946, 1960, 1964) did not raise any doubts or objects or call forth any great interest but a real stir and heated discussion was to be caused – one lasting to this day – by the edition published in 1975. It was expanded to include many new ‘entries’ by Abdülhamit. The book’s publisher İsmet Bozdağ described in the epilogue his thirty-year strivings to uncover the original, which had been hidden in Germany for fifty years. Turkish historians refer to this book as ‘the greatest cultural scandal of the Republic period.’ Bozdağ’s tale is the work of his own imagination and Sultan Abdülhamit never wrote the recollections in question. That said Bozdağ’s 1975-publication of the book was to arouse great interest amongst readers and is still popular today. With the course of time the book has increased in size. Bozdağ has added many new ‘entries,’ these accredited to the sultan. Published a multitude of times, in prints running to thousands, it has brought Bozdağ and the publishers a great deal of money. The sustained popularity of the book within Turkish society, running to many years now, is an interesting phenomenon deserving of sociological research. The paper presents: the circumstances from which the book appeared in 1919, its author (this was the poet Suleyman Nazif), the circumstances that resulted in subsequent prints (editions) and the discussion that developed around the expanded edition of 1975. The despotic Sultan Abdülhamit, who has entered history as the ‘bloody sultan,’ is presented within the aforementioned memories as a sensible, modern, and farsighted ruler. Possibly this positive image of the sultan has meant that Turkish readers yearning for the former power of the Ottoman Empire embraced the book with such enthusiasm and did not pay heed to the warnings of historians as to the false nature of the memories themselves. The content presents an array of individuals from Sultan Abdülhamit’s immediate circles as well as historical figures. The events described are also authentic. There is much reference to the then international situation (March-April 1917). The book is highly interesting to read. It looks like a real autobiography by Abdülhamit, but unfortunately the author is false…