Odczytywanie miasta można potraktować jako proces dekodowania, podczas którego ujawniane jest znaczenie przypisywane jego częściom: założeniom planistycznym, ulicom, placom. Znaczenie to jest konstruowane przez odbiorców przy pomocy różnych form kulturowego pamiętania. Przedmiotem mojego zainteresowania jest Twierdza Kraków, pozostałości olbrzymiej fortecy, którą wybudowali Austriacy w II połowie XIX wieku. Mimo architektonicznych i historycznych walorów tworzących ją obiektów, wiadomości na ich temat rzadko pojawiają się w przewodnikach i nie znajdują się na szlaku najbardziej cenionych krakowskich atrakcji. Wyjaśnienia tego faktu upatruję w tym, że myślenie o Krakowie zdominowane zostało przez dyskurs patriotyczny, który wykształcił się w II połowie XIX, określający specjalną rolę tego miasta jako pomnika przeszłości i świadka polskiej historii. Jednoznaczny, militarny charakter twierdzy kłóci się z dominującym obrazem miasta, a to sprawia, że - w przytoczonym wyżej sensie - nie jest ona czytana.

Reading and analysing the city can be considered to be a process of decoding, during which the meaning of its parts, such as the planning assumptions, streets, squares, etc. is revealed. Such a meaning is created by the recipients by means of various forms of cultural memory. The subject of my interest is the Cracow Fortress, the remains of a vast fortress built by the Austrians in the second half of the 19th century. Despite the architectural and historical value of structures comprising the fortress, only little information about them can be found in guidebooks and they are not included in tourist trails linking Cracow’s most valuable attractions. In my opinion, this is caused by the fact that the thinking about Cracow and the reading of the city is dominated by patriotic discourse, which began to develop in the second half of 19th century and it still defines the unique role of this city as a remembrance of the past and a testimony of Polish history. The unambiguously military character of the fortress is at odds with the dominant image of the city and therefore the fortress is not analyzed with respect to the above-mentioned meanings.