Artykuł podejmuje zagadnienie opisu podziemnej aktywności wydawniczej lat 70. i 80. w kategoriach teorii ruchów społecznych. Autor przekonuje, że choć szerokie zaplecze nielegalnych inicjatyw edytorskich można uznać za rodzaj zasobu, jakim dysponowali polityczni liderzy polskiej demokratycznej opozycji, to jednak była to zarazem siła autonomiczna, rozwijająca się w znacznej mierze niezależnie od ich planów. Autor proponuje, by na dynamikę polskich organizacji opozycyjnych patrzeć raczej w ramach teoretycznych proponowanych przez teoretyka "nowych ruchów społecznych", Alberta Melucciego, kładącego szczególny nacisk na oddolny, kulturowy charakter ruchów społecznych aniżeli w kategoriach „teorii mobilizacji zasobów”. Kładzie nacisk na to, że szeroki ruch opozycji antyreżimowej w PRL rozwijał się w oparciu o bardzo liczne, niekierowane odgórnie inicjatywy, wypracowujące swe strategie na zasadzie prób i błędów. Pokazuje, że to praktyka biorących na siebie ryzyko porażki indywidualnych opozycyjnych innowatorów była podstawą ewolucji opozycyjnej strategii. Autor przekonuje, by również na działaczy najniższego szczebla ruchu patrzeć jako na swoistych managerów ruchu społecznego, samodzielnie poszukujących możliwie bezpiecznych sposobów manifestowania niezgody i oporu. Pokazuje zarazem, że oddolny ruch opozycyjny od pewnego momentu przestał być efektywnym sposobem na system, który w swoim funkcjonowaniu dostosował się do faktu, iż nie jest w stanie mobilizować dla siebie choćby pozornego poparcia oraz że poparciem takim w znacznym stopniu cieszą się siły opozycyjne. Było to efektem wyczerpania się możliwości zawartych w strategiach ruchu kulturowego oraz braku innowacyjnych perspektyw, które mogliby wyznaczyć polityczni liderzy. Owa słabość przełożyła się również na nikłą rolę, jaką odegrały oddolne instytucje opozycji demokratycznej w toku przemian, jakie zachodziły w Polsce po upadku komunizmu.