Fault and continuity : women's literature in the first decades of the twentieth century

Nieaktywne DOI: 10.4467/K7490.41/23.23.17924

Uskoki i kontynuacje stanowią próbę naszkicowania konstelacji kobiet piszących na przełomie XIX i XX wieku oraz w pierwszych dekadach wieku XX (datą graniczną jest wybuch II wojny światowej). Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne były epokami niezwykle intensywnej i wieloaspektowej aktywności pisarek. Powieściopisarki, dramatopisarki, poetki metodycznie starały się wypracować własne, niepowtarzalne dykcje, często, niejako przy okazji, tworząc idiomatyczne warianty eksplorowanych gatunków (czy rodzajów) literackich, nierzadko wyraźnie modelowanych przez chęć eksperymentowania, szukania języka najbardziej adekwatnego do stawianych sobie celów. Autorki były przedstawicielkami różnych pokoleń, ale i epok literackich, stawały się łączniczkami pomiędzy tymi drugimi – albo z powodów biograficznych, albo, w przypadku pisarek z dwudziestolecia, jako następczynie-kreatorki przekształcające poetyki wypracowane w Młodej Polsce. Autorek piszące między 1890 a 1939 nie stroniły również od wypowiedzi w kwestiach związanych z intensywnymi przemianami emancypacyjnymi, odpowiadały na pytania o miejsce kobiet w społeczeństwie, na rynku pracy, w nauce, w szeroko pojętej kulturze. Autorka monografii, sięgając po metaforykę akwatyczną, geologiczną (ale i krytyczofeministyczną) kreśli dynamikę literatury kobiet, rekonstruuje trajektorie jej przemian, podkreśla autonomiczność literatek, działających osobno, nie tworzących grup, ani wspólnych manifestów. W rytmie kontynuacji i uskoków Zapolska, Nałkowska, Hertzówna, Morozowicz-Szczepkowska, Gamska-Łempicka, Świrszczyńska i Ginczanka proponowały nowe genologie i emancypacyjne genealogie. Mikroujęcia ich aktywności literackiej stają się elementami rodzimej makrohistorii literatury kobiet.