Is there a need for an amendment to the provisions of the consumer statute of limitations?

Bibliogr. s. 88-91. Streszcz. ang. s. 92

Celem opracowania jest postawienie pytania, czy jest potrzebna zmiana przepisów k.c. o początku biegu przedawnieniu roszczeń przysługujących konsumentom wobec przedsiębiorców. Obowiązujące przepisy k.c. o przedawnieniu są problematyczne dla dochodzenia przez konsumentów roszczeń związanych ze stosowaniem niedozwolonych postanowień w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. w umowach długoterminowych. W razie stosowania przez przedsiębiorcę niedozwolonych postanowień w takich umowach, przedawnienie roszczeń może stanąć na przeszkodzie zaspokojeniu roszczeń konsumenta, gdy konsument zdecyduje się dochodzić tzw. roszczeń restytucyjnych, a więc roszczeń o zwrot świadczeń spełnionych na rzecz przedsiębiorcy na podstawie niedozwolonych postanowień umownych. Taki stan budzi wątpliwości co do jego zgodności z celami dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. W świetle dotychczasowego orzecznictwa TSUE interpretującego przepisy tej dyrektywy w kontekście rozwiązań krajowych dotyczących przedawnienia roszczeń restytucyjnych konsumentów, pożądany wydaje się stan prawny, w którym początek biegu przedawnienia tych roszczeń będzie uregulowany podobnie, jak to przewidują przepisy k.c. dla roszczeń z czynów niedozwolonych lub z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, a więc tak, aby był on uzależniony od okoliczności istniejących po stronie wierzyciela, chociaż do pewnego stopnia zobiektywizowanych, nie zaś od obiektywnych okoliczności dotyczących samego roszczenia, tak jak to ma miejsce obecnie. Aktualna regulacja tej kwestii w prawie polskim rodzi pytanie o prawidłowość implementacji dyrektywy 93/13 do prawa polskiego. W opracowaniu podniesiono wątpliwości co do możliwości dokonania prounijnej wykładni prawa polskiego dla zapewnienia jego zgodności z celami dyrektywy 93/13, przeanalizowano możliwość odstąpienia przez sąd polski od stosowania przepisów krajowych regulujących obecnie początek biegu przedawnienia tych roszczeń oraz wskazano wzorce dla ewentualnej nowej regulacji tej kwestii w prawie polskim.

The provisions of the Polish Civil Code (CC) on limitation periods prove problematic for the assertion by consumers of their claims against entrepreneurs when the entrepreneur uses unfair terms in consumer contracts creating long-term legal relationships. A consumer’s claim for reimbursement of an undue performance made on the basis of an unfair term may become time-barred before the consumer becomes aware of the unfair nature of the term, as the provisions of CC in no way link the commencement of the running of the limitation period for consumer claims to the consumer’s awareness of the unfair nature of the term (see Article 120 sec. 1 of CC). The Court of Justice of the EU has stated that such an effect of national statutes of limitation is incompatible with the principle of effectiveness of EU law. The Polish Supreme Court is attempting to interpret the provisions of CC on the statute of limitations for consumer claims in such a way as to remain in line with the position of the CJEU, but observation of these efforts by the Supreme Court forces one to ask whether its position is still an interpretation of the provisions of CC on the statute of limitations, or rather an adjudication on the basis of the CJEU jurisprudence, disregarding the Polish provisions on the commencement of the limitation period. The paper identifies benchmarks for possible amendments to the provisions on the commencement of the limitation period for consumer claims for undue performance.