Popularisation and creation : scientific domains in the press in 1975-2005

Bibliogr. s. 961-962

W artykule zaprezentowano wyniki analizy tekstów poświęconych nauce, publikowanych w wybranych tygodnikach i dziennikach w Polsce w latach 1975, 1985, 1995 i 2005. Celem analizy była odpowiedź na pytania, jakich dyscyplin i dziedzin nauki dotyczyły te teksty, jak ten rozkład się zmieniał w badanych podokresach i jakie były tego możliwe przyczyny. Przebadano zawartość 34 tytułów prasowych, z których wydzielono w sumie 5410 tekstów poświęconych nauce. Wyniki analizy pokazują, że w latach 1975 i 1985 teksty dotyczyły najczęściej nauk humanistycznych (zwłaszcza historii), nauki biologiczne i medyczne zaś zajmowały drugie i trzecie miejsca. Po transformacji ustrojowej w Polsce te proporcje się odwróciły i to dyscypliny związane z naukami o życiu wysunęły się na czoło rankingu. Nauki humanistyczne, wcześniej często wykorzystywane jako propagandowe narzędzie budowy "nowego socjalistycznego społeczeństwa", zajęły w nim dalszą pozycję. Ta zmiana proporcji popularyzowanych tematów może być interpretowana jako odpowiedź na prawdziwe potrzeby czytelników.

The article focuses on popularisation of science in the Polish press in years 1975, 1985, 1995 and 2005. The aim of the research was to identify scientific areas presented in the selected press titles and to show them in the form of ranking. The research material was provided by 34 press titles, and in their content there were distinguished 5410 texts dedicated to science. The method applied in the study was the content analysis. The outcomes of the research show that in the 70s and 80s of the 20th century the great majority of texts was dedicated to the humanities (especially to history) and the second and third rank belonged to life sciences. However, after the fall of communism in Poland, these proportions diverted rapidly. As a result, the first ranks were occupied by disciplines of medical and biological domains. It should be noted that humanistic disciplines were frequently used as an instrument of propaganda and their popularisation in the mass press served as a means of creating "a new socialistic society". In this context, the sudden change of the popularised topics can be perceived as a liberation of the readers' real interests.