The phenomenon of syntactic segmentation in the contemporary press texts

Bibliogr. s. 740-741

Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska segmentacji składniowej we współczesnych polskich tekstach prasowych (głównie na materiale tygodników "Tygodnik Powszechny" i "Polityka"). Zjawisko to polega na wyodrębnieniu jednego lub kilku członów struktury zdaniowej (mogą to być także zdania zależne) w postaci samodzielnych fraz. W mowie ustnej segmentacja jest wyrażana za pomocą pauzy, a w tekstach pisanych za pomocą kropek. Segmentacja wiąże się z określonym pozycjonowaniem jednostek, a mianowicie ich pozycją końcową. Wobec tego nie są rzadkie przypadki, gdy segmentacji towarzyszy zmiana szyku wyrazów - postawienie członów w postpozycji w stosunku do zdania prowadzącego. Pauza między substratem zdaniowym a subfrazą jest równoważna z wyrażeniem (w formie parentezy) informacji o charakterze aktualizacyjnym, uwydatniającym wagę treści segmentów. Pod względem funkcjonalnym segmentacja stanowi zjawisko ambiwalentne. Głównie służy ona aktualizacji treści, czyli pełni funkcję emfatyczną, ale poza tym są realizowane także inne funkcje: fascynacyjna, ekspresywna i ergonomiczna.

The aim of the article is to present the phenomenon of syntactic segmentation in the contemporary Polish press texts (mainly in the weekly magazines "Tygodnik Powszechny" and "Polityka"). This phenomenon consists in the isolating one or more sentence parts (they may be also subordinate clauses) in the form of independent phrase. In the oral speech segmentation is expressed by pause, and in written texts are used the dots (as a graphic sign). The segmentation is associated with a specific positioning the segments, namely their end position. Therefore, there aren't rare cases when segmentation is accompanied by a change of the words order, i.e. putting elements in the postposition towards the lead (sentence substrate). The pause between the lead and the subphrase is equivalent to the expression (in form of parentheses) of actualization, i.e. highlighting the importance of the content transmitted in this way. In perspective of functionality, segmentation is an ambiguous phenomenon. It serves in the first place to emphasize the content (an emphatic function), but also features other functions: fascination, expressive and ergonomic.