Struggle, questioning, erring : the life of Burzuwayh Persian physician in the light of the world "Kalīla wa-Dimna"

Podstawą analizowanych rozważań jest jeden z początkowych rozdziałów księgi Kalila i Dimna (Kalīla wa-Dimna), dzieła, które odegrało istotną rolę w kształtowaniu się średniowiecznej prozy arabskiej. Pochodzi ono z Indii, tam znane jako Pańczatantra, w VI wieku zostało przełożone na język średnioperski (pahlavi). Okoliczności i historię przekładu z sanskrytu, języka oryginału, na śrdenioperski opowiadają rozdziały zamieszczone w przekładzie arabskim na początku dzieła. Bohaterem i, być może w pewnym sensie, autorem jednego z początkowych rozdziałów jest Burzuwayh – lekarz perskiego króla, który opowiada o swoim życiu, rozterkach i zmaganiach, poszukiwaniu prawdy. Jego wyznania przedstawione w taki sposób mogą uchodzić za pierwszą autobiografię w literaturze arabskiego średniowiecza. Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji postawy bohatera względem otaczającego go świata, u podłoża której stoją nie tyle dramatyczne przeżycia a spekulacja.

Kalīla wa-Dimna is the most important work, which gave rise to create literary Arabic prose in the Middle Ages. The book originates from India and in VI century was translated into Pahlavi, soon after into Syriac. In VIII century Ibn al-Muqaffca, the man of letters of Persian origin at the Abbasids’ court, translated the work from Pahlavi into Arabic. His translation play a key role in spreading the work in Europe because nearly all medieval translations arose from it. The work known in India as Panchatantra is believed to be brought to Sassanid Persia by the king’s physician called in Arabic version Burzuwayh. The introductory chapters of Kalīla wa-Dimna tell a story of his voyage to India, his life and his searching the truth of existence. One of them told by Burzuwayh himself is the basis of the present considerations. It might be considered as the first autobiography in Arabic literature. The structure of the chapter is not homogenous, it consists of the frame story, four long parables and some shorter. Three different types of transmission build the frame story: narrative part - about important events in Burzuwayh’s life, dialogue with his soul and inner monologue. They reveal his efforts in searching the proper way leading him to the ultimate reward. Accomplishing his aims Burzuwayh experiences some turning points which influence his attitude towards entourage and beliefs. Though despite his efforts he has not reached the truth, but earned him hope to find the proper way.