Antyelitaryzm w polityce i uchylenie się od szczepień: związek między poparciem dla antyelitarnych partii politycznych a uchyleniem się od szczepień przeciwko Covid-19 w krajach Grupy Wyszehradzkiej

Dotychczasowa literatura sugeruje, że istnieje związek polegający na tym, że osoby o poglądach antyelitarnych częściej uchylają się od szczepionek. W krajach Grupy Wyszehradzkiej zjawiska te są dość powszechne – przy wysokim poziomie poparcia dla antyelitarnych partii politycznych występuje stosunkowo niski poziom zaszczepienia się na Covid-19. Wykorzystując dane z rundy 10 Europejskiego Sondażu Społecznego (2022) oraz klasyfikacje partii antyelitarnych ze zbioru danych Varieties of Democracy V-Party (2022), badam naturę związku między poparciem dla partii antyelitarnych, a niechęcią do szczepionki na Covid-19. Za pomocą regresji logistycznej stwierdzam, że: (a) w populacji ogólnej w każdym z krajów nie ma związku, który wskazywałby, że osoby o poglądach antyelitarnych częściej uchylają się od szczepień; ale także, że (b) wśród zwolenników partii antyelitarnych w każdym z krajów istnieje związek polegający na tym, że zwolennicy partii antyelitarnych u władzy statystycznie istotnie rzadziej uchylają się od szczepionki niż zwolennicy partii antyelitarnych nie sprawujących władzy. Chociaż stwierdzenie zawarte powyżej w punkcie (a) jest zaskakujące na podstawie istniejącej literatury, można je pogodzić ze stwierdzeniem zawartym dalej w punkcie (b), ponieważ nadal może istnieć ogólny związek pomiędzy poparciem dla partii antyelitarnych a niechęcią do szczepień, tyle że można ograniczać go, gdy u władzy znajduje się partia antyelitarna, postrzegana jako partia promująca wprowadzanie szczepień i zarządzająca nimi. Innymi słowami, dla wyborcy posiadanie u władzy w czasie pandemii partii antyelitarnej, którą popiera, mogło zmniejszyć prawdopodobieństwo uchylania się od szczepionki. Chociaż ustalenie związku przyczynowo skutkowego wykracza poza zakres tego badania, ustalenia te najlepiej poprzeć istniejącą literaturą, jeśli ten związek rzeczywiście występuje. Tym samym poszerza to nasze zrozumienie związku między antyelitaryzmem w polityce a niechęcią do szczepień, szczególnie w krajach Grupy Wyszehradzkiej.

Existing literature has suggested that there is a relationship such that people with anti-elitist views are more likely to be vaccine hesitant. In the Visegrád Group countries, these phenomena are fairly prevalent – with high levels of support for anti-elitist political parties and relatively low levels of Covid-19 vaccine uptake. Using individual-level data from the European Social Survey Round 10 (2022) and classifications of anti-elitist parties from the Varieties of Democracy V-Party Dataset (2022), I examine the nature of any such relationship between anti-elitism at the political party level and Covid-19 vaccine hesitancy. By way of a multiple logistic regression, I find that: (a) among the general population in each of the countries, there is no relationship such that people with anti-elitist views are more likely to be vaccine hesitant; but also that (b) among supporters of anti-elitist parties in each of the countries, there is a relationship such that supporters of anti-elitist parties in power are statistically significantly less likely to be vaccine hesitant than supporters of anti-elitist parties not in power. While the finding in (a) is surprising on the basis of the existing literature, it can be reconciled by the finding in (b) – as there may still be a relationship generally between support for anti-elitist parties and vaccine hesitancy, only that it may be mediated and reduced where an anti-elitist party is in power and seen as promoting and managing the vaccination rollout. In other words, for an anti-elitist voter, having the anti-elitist party you support in power during the pandemic may have reduced your likelihood of being vaccine hesitant. While establishing causality is beyond the scope of this study, these findings are best reconciled with existing literature if this causal relationship is indeed present. Overall, this potentially enhances our understanding of the relationship between anti-elitism in politics and vaccine hesitancy, in the Visegrád Group countries in particular.