Action control and psychological wellbeing.

Niniejsza praca poświęcona jest zagadnieniom kontroli działania i dobrostanu psychicznego. Badane są związki między poziomem kontroli działania (ukierunkowaniem na działanie lub stan) a dobrostanem i różnymi jego wymiarami. Pomiaru zmiennych dokonano przy użyciu skali kontroli działania (Action Control Scale) ACS-90 autorstwa Juliusa Kuhla (1994a) w polskiej adaptacji Magdaleny Marszał-Wiśniewskiej (2002), kwestionariusza dobrostanu (PWBS — Psychological Well-Being Scales) autorstwa Carol Ryff (1989) w polskim tłumaczeniu Dominiki Karaś i Jana Cieciucha (2017) oraz skali satysfakcji z życia (SWLS — Satisfaction with Life Scale) opracowanej przez Eda Dienera i in.1985, a przetłumaczonej na język polski przez Konrada S. Jankowskiego (2015). Grupę badaną stanowiły 222 osoby, które ukończyły 18 rok życia. Zaobserwowano, że osoby badane charakteryzują się zróżnicowanym poziomem kontroli działania. Zgromadzone dane pozwoliły na potwierdzenie przewidywanych związków między kontrolą działania a dobrostanem. Orientacja na działanie jest związana z wyższym poziomem dobrostanu i jego bardziej szczegółowych wymiarów (globalnej satysfakcji z życia, autonomii, celu życiowego, pozytywnych relacji z innymi, rozwoju osobistego, panowania nad otoczeniem i samoakceptacji). Związek ten dla większości wskaźników kontroli działania nie różni się istotnie statystycznie w zależności od zastosowanej metody badania dobrostanu, mimo że zastosowane metody przynależą do odmiennych nurtów teoretycznych opisujących dobrostan. Dostrzeżono również, że okoliczności życiowe mogą znacząco wpływać na poziom kontroli działania.

This study is devoted to the issues of action control and well-being. The relationship between the level of action control (action or state orientation) and well-being and its various dimensions is examined. Variables were measured using the Action Control Scale (ACS-90) by Julius Kuhl (1994a) in a Polish adaptation by Magdalena Marszał-Wiśniewska (2002), the Psychological Well-Being Scales (PWBS) questionnaire by Carol Ryff (1989) in a Polish translation by Dominika Karaś and Jan Cieciuch (2017), and the Satisfaction with Life Scale (SWLS) developed by Ed Diener et al.1985, and translated into Polish by Konrad S. Jankowski (2015). The study group consisted of 222 people who were 18 years of age or older. It was observed that the respondents were characterized by varying levels of action control. The collected data allowed confirming the predicted relationships between action control and well-being. Action orientation is associated with higher levels of well-being and its more specific dimensions (global life satisfaction, autonomy, purpose in life, positive relations with others, personal growth, environmental mastery and self-acceptance). The relationship for most indicators of action control is not statistically significantly different depending on the method used to measure well-being, despite the fact that the methods used belong to different theoretical approaches describing well-being. It was also recognized that life circumstances can significantly affect the level of action control.