The Role of the Citizens' Militia in Ensuring Public Security in Poland from 1944 to 1990

Historia urzędów oraz formacji odpowiedzialnych za zaprowadzanie porządku publicznego na ziemiach polskich jest w zasadzie tak długa, jak polska państwowość. Już w średniowieczu ośrodki władzy oddelegowywały swoich przedstawicieli celem zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego. W miarę upływu czasu służby tego typu stawały się coraz bardziej kompetentne i rozszerzał się ich zakres działania oraz ich liczebność. Pierwszą długodziałającą i faktycznie polską formacją policyjną w historii Polski stała się Policja Państwowa funkcjonująca w II Rzeczpospolitej, rozwiązana w roku 1944 na fali zmian związanych z zakończeniem II wojny światowej, wiążących się wprowadzeniem w Polsce ustroju „demokracji ludowej”. W tym samym roku władze powołały do życia Milicję Obywatelską, najdłużej działającą i najliczniejszą służbę o charakterze policyjnym, mającą za zadanie stać na straży porządku publicznego, co realizowała z różnym skutkiem, gdyż jednocześnie z powodzeniem walczyła ze zjawiskiem przestępczości i stanowiła „zbrojne ramię” ówcześnie rządzącej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w efekcie czego została zapamiętana jako istotna część aparatu represji, gnębiącego polskie społeczeństwo w minionej epoce. Celem niniejszej pracy jest więc określenie roli MO w zapewnianiu bezpieczeństwa publicznego na ziemiach polskich w latach 1944-1990. Przeanalizowanie jej genezy, prowadzonych przez nią czynności, struktury organizacyjnej i stanu osobowego ma zadanie określić jej miejsce w aparacie bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

The history of offices and formations responsible for maintaining public order in Polish territories is essentially as long as Polish statehood. Already in the Middle Ages, centers of power delegated their representatives to ensure internal security. Over time, such services became increasingly competent, expanding their scope of operations and their size. The first long-lasting and genuinely Polish police formation in Polish history was the State Police functioning in the Second Polish Republic, which was dissolved in 1944 as part of the changes associated with the end of World War II and the introduction of the "people's democracy" system in Poland. In the same year, the authorities established the Citizens' Militia, the longest-lasting and largest police-like service tasked with maintaining public order. It fulfilled this task with varying degrees of success while simultaneously combating criminal activities and serving as the "armed arm" of the ruling Polish United Workers' Party, resulting in its remembrance as a significant part of the repression apparatus that oppressed Polish society in the past era. The aim of this thesis is to determine the role of the Citizens' Militia in ensuring public security in Polish territories from 1944 to 1990. Analyzing its origins, activities carried out by the institution, organizational structure, and personnel status is intended to determine its place within the security apparatus of the Polish People's Republic.