Secular trends in the biological development of children from Cracow

Trendem sekularnym nazywane są zmiany fenotypowe odznaczające się pomiędzy kolejnymi pokoleniami, niemające podłoża genetycznego czy też ewolucyjnego. Za główną przyczynę tego zjawiska uznaje się ulegające zmianom warunki społeczno-ekonomiczne, w tym przede wszystkim rozwój cywilizacyjny. Większość różnic jest dobrze opisana w literaturze naukowej, jednakże wciąż wiele aspektów z nimi związanych nie jest w pełni wyjaśniona. Do takich zagadnień należą: 1) określenie krytycznego wieku, w którym zmiany się wykształcają; 2) różnice pomiędzy pokoleniami w długościach liniowych i proporcjach ciała; 3) zmiany we wskaźnikach otłuszczenia. Celem prezentowanej pracy była analiza różnic w parametrach rozwoju biologicznego pomiędzy dwoma kohortami dzieci i młodzieży z Krakowa badanych w roku 1938 oraz w roku 2020. Materiał do badań stanowiły dane pomiarowe dziewcząt i chłopców wieku 3 do 18 lat, zebrane podczas dwóch badań przekrojowych, przeprowadzonych w przedszkolach i szkołach na terenie Krakowa. Łącznie zbadano dane od 6 945 osób. W obu badaniach zastosowano tę samą, standardową metodykę. Zaobserwowano znaczące zmiany w wysokości ciała pomiędzy badanymi kohortami. Chłopcy i dziewczęta z kohorty 2020 byli wyżsi niż ich rówieśnicy z kohorty 1938. Różnice zaznaczały się w każdej z grup wiekowych, jednakże największe widoczne są w okresie dojrzewania. Podobne tendencje stwierdzono dla długości tułowia u chłopców oraz długości kończyn dolnych u obu płci. Dzięki analizie proporcji zaobserwowano, że dziewczęta z kohorty 2020 miały proporcjonalnie dłuższe kończyny a krótszy tułów niż dziewczęta z kohorty 1938, natomiast chłopcy ze współczesnej kohorty charakteryzują się proporcjonalnie dłuższym tułowiem a krótszymi kończynami dolnymi niż chłopcy z kohorty 1938. Dzieci z kohorty 2020 były cięższe oraz miały wyższe BMI w porównaniu do kohorty 1938, w związku z tym zanotowano również znacząco wyższą częstość występowania nadwagi i otyłości u obu płci. Wiek wtórnej fazy otłuszczenia (adiposity rebound) w roku 1938 przypadał na 7 lat, natomiast dla kohorty z 2020 rok wcześniej (6 lat). Biorąc natomiast pod uwagę WHtR w roku 2020 wartości wskaźnika były niższe niż w 1938. W tym przypadku większe różnice obserwuje się w młodszym wieku niż w okresie dojrzewania. W pracy potwierdzono występowanie trendów sekularnych i ich kierunków w populacji dzieci i młodzieży krakowskiej. Wykazano także, że międzypokoleniowe zmiany są zależne od płci oraz grupy wiekowej. Nie potwierdzono zawartych w literaturze naukowej przypuszczeń, że zmiany w ramach trendów sekularnych kształtują się do 2 roku życia i w wieku późniejszym nie ulegają dalszym zmianom.

The secular trend is defined as phenotypic changes characterized between successive generations, which have no genetic or evolutionary basis. The main cause of this phenomenon is the changing socioeconomic conditions, including, most importantly, the development of civilization. Most of the differences are well described in the scientific literature, however, there are still many aspects related to them that are not fully explained. Such issues include: 1) determining the critical age at which changes develop; 2) differences between generations in linear lengths and body proportions; 3) changes in fatness indices. The purpose of the presented study was to analyse differences in parameters of biological development between two cohorts of children and adolescents from Krakow studied in 1938 and in 2020. The material for the study consisted of measurement data of girls and boys aged 3 to 18 years, collected during two cross-sectional surveys conducted in kindergartens and schools in Krakow. In total, data from 6,945 individuals were examined. The same standard methodology was used in both studies. Significant changes in body height were observed between the study cohorts. Boys and girls from the 2020 cohort were taller than their peers from the 1938 cohort. Differences were marked in each age group; however, the greatest differences were seen in adolescence. Similar trends were found for torso length in boys and lower limb length in both sexes. Through ratio analysis, it was observed that girls from the 2020 cohort had proportionally longer limbs and shorter torso than girls from the 1938 cohort, while boys from the contemporary cohort are characterized by proportionally longer torso and shorter lower limbs than boys from the 1938 cohort. Children from the 2020 cohort were heavier and had higher BMI compared to the 1938 cohort, and consequently, a significantly higher prevalence of overweight and obesity in both sexes was also noted. The age of adiposity rebound for the 1938 cohort was at 7 years, while it was a year earlier (6 years) for the 2020 cohort. However, taking into account the WHtR in 2020, the values of the index were lower than in 1938. In this case, greater differences are observed at a younger age than in adolescence. The study confirmed the existence of secular trends and their directions in the population of children and adolescents in Cracow. It was also shown that intergenerational changes are dependent on gender and age group. The assumptions in the scientific literature that changes in secular trends are formed up to the age of 2 and do not change further at later ages were not confirmed.