"Winter Light" by Ingmar Bergman, "The Sacrifice" by Andrei Tarkovsky and "The Ox" by Sven Nykvist - intertextual analysis in the context of post-secularism

Celem tej pracy licencjackiej jest analiza i porównanie trzech szwedzkich filmów: „Gości wieczerzy pańskiej” Ingmara Bergmana, „Ofiarowania” Andrieja Tarkowskiego oraz „Wołu” Svena Nykvista. Podstawowe pytanie badawcze brzmiało: „Jakie elementy mógł wykorzystać Sven Nykvist jako reżyser ze swojej wcześniejszej pracy z Bergmanem i Tarkowskim jako operator filmowy?”.Wyżej wspomniane trzy filmy zostały przeanalizowane z pomocą teorii intertekstualnej, którą Robert Stam zapożyczył z literaturoznawstwa i przystosował do badań nad filmem. Z tej perspektywy filmy „Goście wieczerzy pańskiej” oraz „Ofiarowanie” zostały potraktowane jako hipoteksty filmu Nykvista „Wół”, który został uznany za ich hipertekst. Aby przeanalizować filmy, zostały wykorzystane pewne elementy analizy filmu zaczerpnięte z książki „Analiza filmu” Jacques’a Aumonta i Michela Marie oraz z pracy „Filmanalys. En introduktion” Larsa Gustafa Anderssona i Erika Hedlinga. Dodatkowo ze względu na metafizyczną tematykę i stylistykę filmów, analiza została rozszerzona o pewne elementy teorii postsekularnej, stanowiącej tło podjętych rozważań.Analiza unaoczniła stylistyczne i fabularne podobieństwa pomiędzy wybranymi filmami, które zostały jej poddane. Zarówno jeśli chodzi o możliwe do prześledzenia motywy jak i w kwestii estetyki filmowej zostały uwypuklone wspólne cechy filmów. Również w manifestach artystycznych wszystkich trzech filmowców można było odnaleźć pewną godną uwagi wspólnotę myśli na temat sztuki filmowej. Mimo że nie jest możliwe jednoznaczne udowodnienie, które cechy filmu Nykvista zostały zainspirowane dwoma pozostałymi filmami, można wysunąć twierdzenie, że istnieje pewien interesujący związek pomiędzy dziełami wszystkich trzech reżyserów.

The purpose of this bachelor's thesis is to analyze and compare three Swedish films: Ingmar Bergman's “Winter Light”, Andrej Tarkovsky's “The Sacrifice” and Sven Nykvist's “The Ox”. The main research question was: “What elements could Sven Nykvist as a director have taken from his previous work with Bergman and Tarkovsky as a cinematographer?”.The three films mentioned above were analyzed using intertextual theory, which Robert Stam borrowed from literary studies and adapted to film studies. From this perspective, the films “Winter light” and “The Sacrifice” were treated as hypotexts of Nykvist's film “The Ox”, which was regarded as their hypertext. To analyze the films, some elements from the book “L'analyse des films” by Jacques Aumont and Michel Marie and from the work “Filmanalys. An introduction” by Lars Gustaf Andersson and Erik Hedling. In addition, due to the metaphysical content and style of the films, some elements of post-secular theory were used as a background for the analysis.The analysis revealed stylistic and plot-related similarities between the selected films. Both in terms of traceable motifs and in terms of film aesthetics, common features of the films were highlighted. Even in the artistic manifestos of the three filmmakers, a certain remarkable coherence in the approach to filmmaking can be found. Although it is not possible to conclusively prove which features of Nykvist's film were inspired by the other two films, it can be argued that there is a certain interesting relationship between the works of the three directors.