Legal incapacitation in the light of modern standards of protection of the rights and interests of people with disabilities

Praca zawiera zarys polskich regulacji dotyczących instytucji ubezwłasnowolnienia, jej krytykę oraz propozycję potencjalnych rozwiązań, które mogłyby ją usprawnić. Główną osią rozważań jest zgodność ubezwłasnowolnienia całkowitego z aktualnymi standardami ochrony praw człowieka. W wielu krajach od lat wprowadzane są zmiany mające na celu liberalizację tej instytucji bądź zupełne jej uchylenie. Przedstawione są rozwiązania z wybranych państw, celem wskazania kierunku tych zmian i potencjalnych wskazówek, jak Rzeczpospolita powinna podejść do tego zadania. Polska, pomimo apelów Komisji ONZ do spraw osób niepełnosprawnych, nie podjęła na ten moment żadnej inicjatywy ustawodawczej mającej na celu uaktualnienie swoich przepisów. W pracy poparty zostaje pogląd, wedle którego ubezwłasnowolnienie całkowite godzi w godność ludzką i narusza zasadę proporcjonalności wyrażoną w polskiej Konstytucji. W

This paper contains an outline of Polish regulations regarding the institution of legal incapacitation, its criticism and a proposal of potential solutions that could improve it. The main point stated is the non compliance of full legal incapacitation with the current standards of human rights protection. In many countries, changes have been introduced in order to modernize this institution or to remove it from their legal systems altogether. Regulations from selected countries are presented in order to demonstrate the direction which these changes take and to ilustrate, how this issue can be tackled successfully. Poland, despite the appeals of the UN Committee on the Rights of Persons with Disabilities, has not yet taken any steps to improve its regulations. The paper supports the view that total legal incapacitation violates human dignity and violates the principle of proportionality expressed in the Polish Constitution.