Bosnians against the Ottoman Empire : rebellion of the Muslim population in Bosnia in the first half of the 19th century

Badania prezentowane w artykule zostały sfinansowane w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki: Przemiany społeczne wśród wspólnot muzułmańskich w Bośni i Hercegowinie oraz Bułgarii w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Studia porównawcze (2020/39/B/HS3/01717). Na potrzeby otwartego dostępu autor zastosował publiczną licencję dotyczącą praw autorskich CC-BY do dowolnej wersji Author Accepted Manuscript (AAM) wynikającej z tego zgłoszenia.

Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie historii antyosmańskich powstań do jakich doszło w Bośni w pierwszej połowie XIX w. Głównymi inicjatorami wypowiedzenia posłuszeństwa Porty nie byli jednak chrześcijanie, tak jak to miało miejsce w sąsiedniej Serbii, a wyznający islam mieszkańcy tego kraju, którym nie odpowiadała polityka Stambułu względem europejskich prowincji. W artykule zwrócono uwagę na takie wydarzenia, jak powstanie Husejna kapetana Gradaščevicia, niepokoje społeczno-polityczne z lat 30. i 40. XIX w. oraz walki między wezyrem Hercegowiny Rizvanbegoviciem a wojskami Omera paszy Latasa, w połowie XIX w. Tekst jest oparty na literaturze przedmiotu i materiałach źródłowych, pamiętnikach oraz dziennikach.

This paper presents the history of anti-Ottoman rebellions, which occurred in Bosnia in the first half of the 19th century. The main initiators of these uprisings were not Christians, as it happened in Serbia, but local Muslim citizens, who were not accepting Stambuls’ agenda towards European parts of the Ottoman Empire. In the paper I would like to investigate some of the most important events in the history of Bosnia: Husejn kapetan Gradaščević rebellion; social turmoil of ‘30s and ‘40s, and the final confrontation of Herzcegovinian vezir Rizvanbegović with an army of Omer pasha Latas, who received orders to pacify riots in Bosnia and Herzegovina. The paper is based on the scientific literature, public archive documents and narratives sources — memoirs and travel diaries.