Secondary characters : on the role of servants in opera

Artykuł poświęcony jest postaciom służących w operze - dwóm zróżnicowanym wariantom: sprytnego sługi i piastunki. Pierwszy wywodzi się z tradycji antycznej, a z biegiem lat przezywa emancypację, stając się bohaterem pełnoprawnym i pierwszoplanowym (przypadek Figara, Leporella). Drugi korzeniami sięga baroku, gdzie - podobnie jak sprytni służący - piastunki traktowane były jak postacie komiczne. Ewolucja operowej postaci niani prowadzi w kierunku realizmu, baśniowości oraz uwypuklenia archetypicznych funkcji, co obrazują przykłady zaczerpnięte głównie z rosyjskiej tradycji operowej. Oba przypadki postaci operowych służących udowodniają, że mimo swojego społecznie drugoplanowego znaczenia, pełnią istotne funkcje, stają się bohaterami kluczowych dla interpretacji całości scen.

The article is devoted to the characters of servants in opera and their two radically different variants: a clever servant and a nursemaid. The first variant, rooted in the ancient tradition, becomes more independent with time, and these characters become fully-fledged and sometimes even turn into main characters (e.g. Figaro or Leporello.) The other variant is rooted in the Baroque, when nursemaids were treated, similarly to clever servants, as comic characters. The evolution of the character of a nursemaid in opera turns towards realism, fabulousness and highlighting archetypal features, which can be seen in the examples taken mainly from the Russian operatic tradition. Both types of servants in opera show that despite their socially secondary meaning, these characters serve important functions and become key for the interpretation of a particular scene as a whole.