Facial composite as one of the ways to identify the perpetrator

Zasadniczym celem pracy magisterskiej jest szczegółowe przedstawienie problematyki portretu pamięciowego jako jednego ze sposobów identyfikacji sprawcy. Portret pamięciowy w perspektywie kilkuset lat przeszedł potężną ewolucję, z ascetycznych zapisków na papirusach przerodził się w kompleksowy system wyposażony w najnowsze technologie, dzięki którym identyfikacja nieznanych sprawców znacznie ułatwiła pracę organów ścigania. Proces odtwarzania wizerunku sprawcy jest procesem wieloaspektowym, jego zasadniczą częścią jest analiza spontanicznej relacji świadka dotycząca przebiegu zdarzenia. Rezultat wspomnianej analizy wraz z oceną zdolności świadka do rekonstrukcji wyglądu nieznanego sprawcy ma decydujący wpływ na podjęcie decyzji odnośnie zasadności sporządzenia portretu. Portret pamięciowy powinien być wykonany przez doświadczonego specjalistę z zakresu badań antroposkopijnych, wyróżniającego się elastycznością w swoim postępowaniu i uwzględniającego różnorodność świadków. Ze względu na szereg czynników mających wpływ na powstanie portretu pamięciowego, zindywidualizowane podejście do każdego ze świadków ma niebagatelne znaczenie. Istnieje kilka metod służących do reprodukcji wyglądu nieznanego sprawcy. Do najstarszych z nich zalicza się metodę rysunkową, która jest stosowana do dnia dzisiejszego. Stworzenie portretu pamięciowego ową metodą wymaga udziału wyspecjalizowanego rysownika, o wybitnych zdolnościach plastycznych i interpersonalnych. Lata 50. ubiegłego wieku zapoczątkowały rozwój technik montażowych. Wykonywanie portretów wspomnianą metodą bazuje na kreowaniu wizerunku sprawcy z wykorzystaniem gotowych wariantów części twarzy, czyli tzw. zestawów wzorcowych. Za najbardziej popularny zestaw uważany jest amerykański Identikit, którego polskim odpowiednikiem jest opracowany w 1963 roku Identyfikator Rysunkowo-Kompozycyjny (IRK). Jednakże z uwagi na rozwój technologii , wspomniane metody zostały zdominowane przez metody komputerowe. Łatwość w użyciu oraz dostępność metod komputerowych uczyniły je najczęściej wybieranymi przez organy ścigania .  W Polsce od końcówki lat 90. dwudziestego wieku programem komputerowym powszechnie stosowanym do sporządzania portretów pamięciowych i dającym bardzo zadowalające efekty jest POLSIT. Specjaliści wciąż podejmują próby unowocześnienia dostępnych środków wykrywczych, mając spore oczekiwania w stosunku do metod holistycznych oraz metod opartych na analizie DNA. Portret pamięciowy niejednokrotnie odgrywał bardzo istotną rolę w identyfikacji i schwytaniu sprawcy, ułatwiając tym samym pracę organów ścigania. Tak było m.in w przypadku Teda Bundy’ego czy Pawła Tuchlina. Jednakże portret pamięciowy nie zawsze spełnia swoją fundamentalną rolę, w konsekwencji może przesądzić o niepowodzeniu postępowania lub co ważniejsze o niesłusznym skazaniu niewinnej osoby. Doświadczył tego Tomasz Komenda, który stał się ofiarą systemu i został niesłusznie skazany na 25 lat pozbawienia wolności. Nie ulega wątpliwości, iż portret pamięciowy pomimo dynamicznego rozwoju innych metod służących do identyfikacji osób wciąż jest istotnym narzędziem wspomagającym pracę organów śledczych.

The main purpose of the master's thesis is to present in detail the issue of the facial composite as one of the means of identifying the perpetrator. The facial composite in the perspective of several hundred years has undergone a powerful evolution, from ascetic notes on papyrus has evolved into a complex system equipped with the latest technologies, thanks to which the identification of unknown perpetrators greatly facilitated the work of law enforcement agencies. The process of reconstructing the perpetrator's image is a multifaceted process, an essential part of which is the analysis of the witness's spontaneous account of the course of the event. The result of the aforementioned analysis, together with an assessment of the witness's ability to reconstruct the appearance of the unknown perpetrator, has a decisive influence on the decision on the validity of the facial composite. The facial composite should be made by an experienced anthroposcopic research specialist, distinguished by flexibility in his proceedings and taking into account the diversity of witnesses. Due to a number of factors affecting the creation of a facial composite, an individualized approach to each witness is of considerable importance. There are several methods for reproducing the appearance of an unknown perpetrator. Among the oldest of these is the drawing method, which is still used today. The creation of a facial composite by this method requires the participation of a specialized draughtsman with outstanding artistic and interpersonal skills. The 1950s marked the beginning of the development of montage techniques. Making facial composites with the aforementioned method is based on creating an image of the perpetrator with the use of ready-made variants of facial parts, the so-called master sets. The most popular set is considered to be the American Identikit, whose Polish counterpart is Identyfikator Rysunkowo- Kompozycyjny (IRK), developed in 1963. However, due to the development of technology , the aforementioned methods have been dominated by computer methods. Ease of use and availability of computer methods have made them the most common choice for law enforcement agencies .  In Poland, since the end of the 1990s, the computer program commonly used to prepare facial composite and giving very satisfactory results is POLSIT. Specialists are still making attempts to modernize the available means of detection, with considerable expectations for holistic methods and methods based on DNA analysis. The facial composite has often played a very important role in identifying and capturing the perpetrator, thus facilitating the work of law enforcement agencies. This was the case of Ted Bundy or Pawel Tuchlin. However, the memory portrait does not always fulfill its fundamental role and as a consequence may determine the failure of the proceedings or more importantly, the wrongful conviction of an innocent person. This was experienced by Tomasz Komenda, who became a victim of the system and was wrongly sentenced to 25 years in prison. There is no doubt that the facial composite, despite the dynamic development of other methods for identifying people is still an important tool to assist the work of investigative bodies.