Financial control and supervision in a local government unit, implemented by regional chambers of audit.

Celem niniejszej pracy było przedstawienie roli regionalnych izb obrachunkowych w zakresie kontroli oraz wykazanie różnic między kontrolą a nadzorem w sektorze finansów publicznych. W rozdziale pierwszym po dokładnej analizie tych pojęć, został wyciągnięty wniosek, że kontrola to działalność, na którą składa się ustalenie stanu obowiązującego i ustalenie stanu rzeczywistego, natomiast nadzór jest pojęciem zdecydowanie szerszym od pojęcia kontroli, ponieważ obejmuje czynności kontrolne, które stanowią część składową wykonywania nadzoru. Rozdział drugi był poświęcony rodzajom kontroli finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Opisany został podział ze względu na zakres, zgodnie z którym wyróżnia się kontrolę nieograniczoną, obejmującą całokształt działań podmiotu kontrolowanego i ograniczoną, której zakres nie może objąć całokształtu działań podmiotu poddanego kontroli. Ze względu na etapy, wyróżniona została kontrola wstępna, faktyczna; według kryterium podjęcia inicjatywy; kontrola z urzędu bądź na wniosek. Rozdział trzeci został poświęcony dokładnej charakterystyce regionalnych izb obrachunkowych jak i ewolucji ich kompetencji. Regionalne izby obrachunkowe otrzymały uprawnienia kontrolne wobec samorządu z chwilą pierwszego normatywnego wskazania w ustawie o samorządzie gminnym ich istnienia. Posiadają one kompetencje w zakresie eliminowania skutków prawnych, niezgodnych z prawem aktów organów jednostek samorządu terytorialnego, podjętych w zakresie określonych spraw finansowych. Posiadają też kompetencje do ustalenia budżetu jednostki samorządu. Kolegium izby, które zgodnie z ustawą jest jej organem, ma też uprawnienia do załatwienia spraw, które mieszczą się w obrębie zadań z zakresu działalności kontrolnej i opiniodawczej, ma kompetencje do sprawdzania nieprawidłowości wykonywania przez inspektorów kontroli zadań izby polegających na przeprowadzaniu kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Określając pozycję regionalnych izb obrachunkowych w systemie władz publicznych, nie łatwo jest określić ich umiejscowienie. Jednak regionalne izby obrachunkowe określane są jako swoistego typu organy państwowe, wpisujące się w kategorię organów, określonych w konstytucji jako organy kontroli państwowej i ochrony prawa. Rozdział ostatni został poświęcony kontroli finansowej urzędu Miasta Nowy Sącz. Przedstawione zostały wyniki kontroli kompleksowej przeprowadzonej w 2016 i 2020r. Po zakończeniu czynności kontrolnych, Regionalna Izba Obrachunkowa przedstawiła stwierdzone nieprawidłowości w okresie objętym kontrolą kompleksową, osoby odpowiedzialne za ich powstanie oraz wnioski pokontrolne, których celem jest usunięcie i usprawnienie badanej działalności, przewidziane do realizacji przez kontrolowaną jednostkę. Materia przedstawiona w niniejszej pracy jednoznacznie wskazuje, jak ważną rolę odgrywają regionalne izby obrachunkowe w obowiązującym systemie prawnym. Jednocześnie dochodzę do wniosku, że funkcja kontrolna i nadzorcza mają wiele cech wspólnych, a kontrola posiada charakter służebny względem nadzoru, a brak tych funkcji spowodowałoby samowolę organów w uchwalaniu aktów, co spowodowałoby brak przestrzegania obowiązków wynikających z ustaw.

The aim of this dissertation was to present the role of regional audit chambers and to demonstrate the differences between control and supervision in the public finance sector. In the first chapter, after a thorough analysis of these concepts, it was concluded that control is an activity which consists of establishing the biding and the actual state of affairs. Whereas supervision is a much concept broader than the concept of control, because it includes controlling activities that are part of the supervision process. The second chapter was devoted to the types of financial control in local government units. According to the scope, the division has been described, there is unlimited control which covers the entirety of the activities of the controlled entity, and limited one, the scope of which cannot cover the entirety of the activities of the entity subjected to control. In line with stages of control, there is preliminary and actual control. In accordance with criteria, which have been taken into consideration, there is control ex officio or upon reques. Third chapter is a characteristics of regional accounting chambers and the evolution of their competences. Regional chambers of audit obtained control powers over the Local government with the first normative indication of their existence in the act on commune self-government. Nowadays, they have the competence to eliminate the legal effects of illegal acts of local government units taken in relation to specific financial matters. They are also competent to determine the budget of a local government unit. The board of the chamber, which according to the Act is its governing body, also has the power to deal with matters that fall within the scope of control and opinion-giving activities, has the competence to check irregularities in the performance of the chamber's tasks by inspectors, conducting control in the financial management of local government units territorial. Having determinated the position of regional chambers of audit in the system of public authorities, it is not problematic to determine their position. However, regional chambers of audit are defined as a specific type of state organs, defined in the constitution as organs of state control and law protection. The last chapter is devoted to the financial control of the Nowy Sącz City Hall in which the results of the comprehensive inspection carried out in 2016 and 2020 were presented. After completion of the control activities, the Regional Audit Office presented the identified irregularities in the period covered by the comprehensive control, the persons responsible for their occurrence and post-control conclusions, the purpose of which is to remove and improve the audited activities, to be implemented by the controlled unit. The matter presented in this paper thesis clearly shows the important role played by regional chambers of audit in the current legal system. At the same time, I came to the conclusion, that the control and supervisory functions have many common features, and the control has an auxiliary character in relation to the supervision, and the lack of these functions would make the authorities arbitrary in passing acts, which would result in non-compliance with the obligations arising from the acts.