Space for dialogue in legal interpretation

Praca stanowi próbę analizy założeń dialogicznej teorii interpretacji prawa, rzucając światło na komunikacyjne aspekty operatywnej wykładni prawa oraz na to, że adresatem decyzji interpretacyjnych zawsze będzie prawodawca, niezależnie od okoliczności podjęcia tej decyzji. Teoria ta pokazuje również, że prawodawca nie tylko rozkazuje, zakazuje i przyzwala, ale również komunikuje intencję odnośnie do tego, jakie skutki chce uchwalanym aktem normatywnym wywrzeć w rzeczywistości społecznej. Odtworzenie tej intencji stanowi klucz do dokonania właściwej interpretacji przepisów. Niemniej, prawodawca w niedostatecznym stopniu ułatwia to zadanie sądom. Zasadniczym problemem jest tu nieefektywność wzajemnej komunikacji między prawodawcą a sądami, wynikająca z braku skutecznych kanałów przekazu informacji, braku odpowiedniego forum, na którym mogłoby do tej wymiany dochodzić. Aktualnie funkcjonujące drogi komunikacji są nieefektywne z uwagi na niespełnianie przez nie w dostatecznym stopniu wymogów dialogu między ośrodkami władzy państwowej. Wszystkie te problemy zostały dostrzeżone już ponad sto lat temu przez amerykańskiego sędziego Benjamina N. Cardozo, który jasno wyłożył problem i zaproponował bardzo konkretne jego rozwiązanie. Skonfrontowanie jego pomysłu z ogólnymi założeniami skutecznego dialogu międzyośrodkowego pokazuje, że w istocie jest to rozwiązanie najpełniej ucieleśniające te założenia. W pracy podjęta została próba wcielenia idei sędziego Cardozo do systemu prawa polskiego w postaci propozycji de lege ferenda. Powyższe miało na celu podkreślenie uniwersalności jego postulatów oraz tego, że mimo upływu lat i zupełnie różnych systemów prawnych, możliwa jest inspirowana tymi postulatami reforma ustroju polskiego.

The paper seeks to analize the premises of a dialogical theory of legal interpretation, shedding light on the communicative aspects of operative legal interpretation and the fact that the legislator will always be the addressee of interpretative decisions, regardless of the circumstances in which the decision is made. This theory also indicate that the legislator does not only command, prohibit and consent, but also communicates an intention as to what effects he wants a normative act to have in social reality. The recognition of this intention is the key to correct interpretation of provisions. The legislator, however, does not sufficiently facilitate this task for the courts. The main problem here is the ineffectiveness of mutual communication between the legislator and the courts, resulting from the lack of effective channels of information transfer and the lack of an appropriate space where this exchange could take place. The current lines of communication are ineffective since they do not sufficiently meet the requirements of dialogue between branches of government. All these problems have been recognized over a century ago by the American judge Benjamin N. Cardozo who clearly articulated the problem and proposed a very concrete solution. Confronting his idea with the fundamental premises of effective interbranch dialogue shows that his solution embodies these premises to the fullest extent. The paper attempts to incorporate Justice Cardozo’s ideas into the Polish legal system in the form of de lege ferenda proposals. The aim of this attempt is to emphasize the versatility of his postulates and the fact that despite the years passed and completely different legal systems, a reform of the Polish legal system inspired by these postulates is possible.