The principle of proportionality in the application of administrative law

W demokratycznym państwie prawa, moc norm prawnych jest wszechpotężna. Niestety, niewykluczone jest realizowanie prawa w sposób antywartościowy, instrumentalny. Dlatego też każdy dojrzały system prawny powinien zawierać katalog środków służących eliminowaniu takich nieprawidłowości i chroniących jednostkę przed nieproporcjonalnymi działaniami organów administracji publicznej stosującymi prawo administracyjne. Co istotne, w prawie administracyjnym zabezpieczenie takie ustanawia zasada proporcjonalności.Celem naukowym niniejszej pracy jest udowodnienie znaczenia zasady proporcjonalności w stosowaniu prawa administracyjnego. W rozdziale pierwszym przedstawiono jej ogólną charakterystykę. Drugi rozdział pracy traktuje o jej stosowaniu, a trzeci o kontroli sprawowanej w tym zakresie przez sądy administracyjne. Przeprowadzone rozważania dowiodły, że: 1) dostrzeganie i stosowanie zasady proporcjonalności, jako podstawy rozstrzygnięć, stanowi warunek legalnego oraz praworządnego działania organów władzy publicznej; 2) jej przestrzeganie służy ochronie praw i wolności jednostek umiejscowionych na zewnątrz administracji publicznej; 3) zasada proporcjonalności jest istotna podczas stosowania prawa administracyjnego, m.in przy wyważaniu interesu indywidualnego oraz interesu publicznego, uzasadnianiu aktów administracyjnych i stosowaniu sankcji administracyjnych; 4) omawiana zasada ma duże znaczenie dla wykładni prawa administracyjnego; 5) zasada proporcjonalności jest ważnym instrumentem w doskonaleniu stosowania prawa administracyjnego.

In a democratic state under the rule of law, the power of legal norms is all-powerful. Unfortunately, it is not impossible to implement the law in an anti-value, instrumental way. Therefore, any mature legal system should contain a catalogue of measures to eliminate such irregularities and to protect the individual against disproportionate actions by public administrative authorities applying administrative law. Importantly, in administrative law such safeguards are established by the principle of proportionality.The scientific objective of this thesis is to prove the importance of the principle of proportionality in the application of administrative law. Chapter one presents its general characteristics. The second chapter of the paper deals with its application and the third with the control exercised in this respect by the administrative courts. The considerations carried out have shown the following: 1) perceiving and applying the principle of proportionality as the basis for decisions is a condition of lawful and law-abiding activity of public authority bodies; 2) its observance serves to protect the rights and freedoms of individuals located outside public administration; 3) the principle of proportionality is important when applying administrative law, i.a. when balancing individual and public interest, justifying administrative acts and applying administrative sanctions; 4) the discussed principle is of great importance for the interpretation of administrative law; 5) the principle of proportionality is an important instrument in improving the application of administrative law.