The share of highly processed products in the diet of people with celiac disease compared to healthy subjects

Wstęp: Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną o podłożu genetycznym, w której czynnikiem prowokującym powstanie zmian chorobowych jest spożycie glutenu. Jedyną ogólnodostępną metodą leczenia celiakii jest obecnie ścisła dieta bezglutenowa, jednak jej stosowanie może zwiększać ryzyko wystąpienia licznych zaburzeń metabolicznych. W diecie osób chorych na celiakię podaż energii pochodzącej z tłuszczy oraz białek jest zwiększona na rzecz węglowodanów, wśród których większy udział mają cukry proste, a obniżony – złożone oraz błonnik pokarmowy. Wysokoprzetworzone produkty bezglutenowe, które często dominują w diecie chorych, charakteryzują się dużą zawartością tłuszczy, cukrów prostych oraz soli, a są ubogie w błonnik, niektóre składniki mineralne i witaminy.Cel pracy: Cel główny pracy stanowiło określenie udziału kalorycznegowysokoprzetworzonych produktów bezglutenowych w diecie osób dorosłych chorych na celiakię oraz porównanie z udziałem kalorycznym wysokoprzetworzonych produktów w diecie zdrowych osób dorosłych.Materiał i metody: W badaniu wykorzystano dwa autorskie kwestionariusze ankiety, przeznaczone dla grupy kontrolnej oraz badawczej, które zostały udostępnione w formie internetowej. Uzyskano 132 odpowiedzi, spośród których do analizy włączono 116 (55 w grupie badawczej oraz 61 w grupie kontrolnej). Wyniki wprowadzono do arkusza kalkulacyjnego programu Microsoft Excel. Dane z wywiadu 24-godzinnego zostały wprowadzone do programu Dietico, a następnie wprowadzone do programu Microsoft Excel. Dane zostały poddane analizie za pomocą programu Statistica w wersji 13.3. Za wartość statystycznie istotną uznano p < 0,05.Wyniki: Średni procentowy udział kalorii z produktów wysokoprzetworzonych w grupie badawczej wynosi 32,2%, podczas gdy w grupie kontrolnej jest to 25,1%. BMI nie ma wpływu na udział wysokoprzetworzonych produktów w diecie. Mediana zawartości procentowej energii pochodzącej z tłuszczy w diecie osób chorych na celiakię wynosi 36,3% i jest istotnie wyższa od zawartości procentowej energii pochodzącej z tłuszczy w diecie osób zdrowych, która wynosi 32,7%.Wnioski: Przeprowadzone badanie udowadnia, że dieta osób chorych na celiakię różni się od diety osób zdrowych w zakresie spożycia tłuszczu oraz udziału energii dostarczanej z produktów wysokoprzetworzonych. Edukacja żywieniowa dorosłych chorych na celiakię powinna koncentrować się nie tylko wokół zachowania ścisłej diety bezglutenowej, ale również uczyć zasad zdrowej, zbilansowanej diety oraz wspomagać kształtowanie prozdrowotnych nawyków żywieniowych.

Background: Celiac disease is an autoimmunological disorder with a strong genetic basis, in which gluten ingestion provokes the development of pathological changes. Currently, lifelong gluten-free diet is the only widely available treatment for celiac disease, however its application may increase the risk of numerous metabolic disorders. Celiac patients consume more energy from fats and proteins in favour of carbohydrates. The consumption of simple sugars in celiac diet is increased, while the share of complex carbohydrates and dietary fibre is reduced. Highly processed gluten-free products are often the major component of the celiac diet. This food group is characterized by a high content of fats, simple sugars and salt, and is poor in fibre, certain minerals and vitamins.Objectives: The main goal of the study was to determine the caloric content of highly processed gluten-free products in the diet of adults with celiac disease, as well as to compare it with the caloric content of highly processed products in the diet of healthy controls.Methods: The study used two author’s online questionnaires dedicated for the control and research groups. Among 132 responses, 116 were included in the analysis (55 in the research group and 61 in the control group). The results were entered into a Microsoft Excel spreadsheet. The data from the 24-hour dietary recall were entered into Dietico software and subsequently into Microsoft Excel. The collected data were analysed using Statistica version 13.3.Results: The average percentage of calories derived from highly processed products in the research group was 32.2%, while in the control group it was 25.1%. In both groups BMI had no influence on the share of highly processed foods in the diet. The median percentage of energy derived from fats in the diet of celiac patients and healthy controls was 36.3% and 32,7%, respectively.Conclusions: The diet of people with celiac disease differs from the diet of healthy controls in terms of fat consumption and the percentage of energy derived from highly processed products. Nutritional education of adults with celiac disease should focus not only on maintaining a strict gluten-free diet, but also teach the principles of a healthy, balanced diet and support the development of healthy eating habits.