W literaturze na temat Barucha Spinozy spotyka się nierzadko (choćby w popularnym omówieniu autorstwa Rogera Scrutona czy u Ernsta Cassirera) pogląd, że jego filozofia jest apoteozą bezruchu. Pojawiają się też rzecz jasna głosy odrębne, jak choćby ostatnio Agaty Bielik-Robson, odwołującej się do klasycznej interpretacji
dzieła Spinozy autorstwa Gilles’a Deleuze’a, którą można nazwać witalistyczną.
Jednakże nikt do tej pory nie próbował przyjrzeć się myśli autora "Etyki" z perspektywy tanecznej, a więc pokazać, że podstawową kategorią interpretacyjną,
szczególnie jeśli chodzi o główne dzieło Spinozy, warto uczynić nie bezruch, ale
poruszenie, uporządkowany, pełen życia ruch, taniec właśnie. Niniejszy artykuł
proponuje taką interpretację, wysuwając tezę, iż myśl autora "Etyki" nazwać można
filozoficznym tańcem. W tym kontekście zwrócona zostaje uwaga na intrygujące
pokrewieństwo między najsłynniejszym portretem Spinozy a obrazem Jana Steena
"Tańcząca para" (1663). Nic nie wiemy na temat tego, czy filozof i malarz utrzymywali wzajemne stosunki, a jednak warto przyjrzeć się tanecznemu duchowi, który przenika dzieło Steena i twórczość Spinozy, choćby po to, by rozprawić się ze stereotypem, że purytańskie społeczeństwo niderlandzkie tamtego okresu było niewrażliwe na piękno ruchu ludzkiego ciała.
pl
dc.abstract.en
The philosophy of Baruch Spinoza is often (for example in Roger Scruton’s popular introduction or in Ernst Cassirer) looked at as an apotheosis of stillness. One can of course find also other interpretations, for example the one proposed recently by Agata Bielik-Robson in reference to the classic commentary to Spinoza’s oeuvre by Gilles Deleuze, which can be called vitalistic. Yet no one so far has attempted to look at the works of great seventeenth-century rationalist from the perspective of dance. This article is aimed at doing just that - proving that Spinoza’s works, especially "Ethics", can be interpreted as philosophical dance, because of the author’s sensitivity to organized, but also lively movement. In this context a striking resemblance between Spinoza’s most famous portrait and Jan Steen’s "Dancing Couple" (1663) is noticed and analysed in the article. Although the two masters living in United Provinces in the middle of XVII century are not known to have been acquainted, a certain dance spirit common to both is worth reconstructing, if only to prove wrong the stereotype that puritan Dutch society of the era was insensitive to the beauty of movement of the human body.
pl
dc.subject.pl
Spinoza
pl
dc.subject.pl
taniec
pl
dc.subject.pl
Steen
pl
dc.subject.pl
Tańcząca para
pl
dc.subject.en
Spinoza
pl
dc.subject.en
dance
pl
dc.subject.en
Steen
pl
dc.subject.en
Dancing Couple
pl
dc.description.volume
40
pl
dc.description.number
1
pl
dc.description.points
12
pl
dc.description.publication
1
pl
dc.identifier.eissn
2353-723X
pl
dc.title.journal
Estetyka i Krytyka
pl
dc.language.container
pol
pl
dc.date.accession
2018-05-11
pl
dc.affiliation
Wydział Filozoficzny : Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji
pl
dc.subtype
Article
pl
dc.rights.original
OTHER; otwarte czasopismo; ostateczna wersja wydawcy; w momencie opublikowania; 0;
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 3.0 Polska