Causes and effects of the water conditions' chnges in Cracow Upland

Artykuł podsumowuje badania nad przemianami stosunków wodnych w krasowym obszarze Wyżynie Krakowskiej. Krótko charakteryzuje przyczyny i skutki ich wystąpienia, a do najważniejszych zalicza: przemiany funkcjonowania źródeł i zmiany w przepływach wód, związane z okresami niedoborów i nadwyżek opadów, zanik części źródeł wywołany erozją boczną i zmianami biegu koryt, obniżanie się zwierciadła wód podziemnych, zanik części źródeł i skrócenie sieci hydrograficznej spowodowane eksploatacją górniczą, koncentrację zanieczyszczeń w zasobach wodnych i miejscami zmieniony odczyn pH wywołane dopływem z opadów, zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych (zlewnie rzek wyżynnych dostarczają wodę pitną dla Krakowa) spowodowane intensywnym nawożeniem rolniczym, istnieniem ferm hodowlanych (zwiększona dostawa fosforu, siarki i metali ciężkich), istnieniem dzikich wysypisk śmieci i nieuregulowaną gospodarką ściekową.

The paper summarises research on the changes of water conditions in the karst area of the Cracow Upland. Causes and effects are briefly characterised. The main causes are: periodical deficit or surplus of precipitation, fluvial bank erosion and changes of river channels, mining activity, pollution delivered with precipitation, intensive agricultural fertilising, input of phosphor, sulphur and heavy metals from chicken farms, pollution from illegal dumping grounds and uncontrolled sewage management. The main effects are: lowering of the ground water table, changes of the water springs functioning and even complete decline of some of them, shortening of the water courses length, changes in river discharge, pollution of ground waters and surface waters. All the mentioned issues are of great importance as the upland rivers’ catchment areas provide drinking water e.g. for the Cracow agglomeration.